เภสัชชขันธกะ : ทรงอนุญาต ยาตา เป็นต้น

 

คำตรัสจากพระโอษฐ์ พระพุทธเจ้า

เรื่อง เภสัชชขันธกะ : ทรงอนุญาต ยาตา เป็นต้น 

ทรงอนุญาตยาตา เป็นต้น


( เนื้อหาข้างล่างนี้ มีเลขอ้างอิง ( บรรพ ) ในพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับหลวง เป็นเลขที่ : 37 )  


       54. ดูกรภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตยาตา คือ

       ยาตาที่ปรุงด้วยเครื่องปรุงหลายอย่าง

       ยาตาที่ทำด้วยเครื่องปรุงต่างๆ

       ยาตาที่เกิดในกระแสน้ำ เป็นต้น หรดาลกลีบทอง เขม่าไฟ



       พวกภิกษุอาพาธมีความต้องการด้วยเครื่องยาที่จะบดผสมกับยาตา

       … ตรัสว่า  

       55. ดูกรภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาต

       ไม้จันทร์ 

       กฤษณา 

       กะลัมพัก 

       ใบเฉียง  

       แห้วหมู 



       สมัยต่อมา ภิกษุทั้งหลายเก็บยาตาชนิดผงไว้ในโอบ้าง ในขันบ้าง ผงหญ้าบ้าง ฝุ่นบ้าง ปลิวลง

       … ตรัสว่า 

       56. ดูกรภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตกลักยาตา 


       57. ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุไม่พึงใช้กลักยาตาชนิดต่างๆ ( คือ ชนิดที่ทำด้วยทองคำบ้าง ชนิดที่ทำด้วยเงินบ้าง )

       รูปใดใช้  ต้องอาบัติทุกกฏ  


       58. ดูกรภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตกลักยาตา

       ที่ทำด้วยกระดูก

       ทำด้วยงา 

       ทำด้วยเขา  

       ทำด้วยไม้อ้อ   

       ทำด้วยไม้ไผ่  

       ทำด้วยยาง 

       ทำด้วยผลไม้ 

       ทำด้วยโลหะ  

       ทำด้วยเปลือกสังข์ 


       59. ดูกรภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตฝาปิด ( กลักยาตา ) 



       ฝาปิดยังตกได้ พระผู้มีพระภาคตรัสอนุญาตแก่ภิกษุทั้งหลายว่า

       60. ดูกรภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตให้ผูกด้าย แล้วพันกับกลักยาตา



       กลักยาตาแตก พระผู้มีพระภาคตรัสอนุญาตแก่ภิกษุทั้งหลายว่า  

       61. ดูกรภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตให้ถักด้วยด้าย 


       62. ดูกรภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตไม้ป้ายยาตา



       สมัยต่อมา พระฉัพพัคคีย์ใช้ไม้ป้ายตาชนิดต่างๆ คือ ที่ทำด้วยทองคำบ้าง ที่ทำด้วยเงินบ้าง คนทั้งหลายจึงเพ่งโทษ ติเตียน โพนทะนาว่า เหมือนเหล่าคฤหัสถ์ผู้บริโภคกาม

       … ตรัสว่า 

       63. ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุไม่พึงใช้ไม้ป้ายยาตาชนิดต่างๆ ( คือ ชนิดที่ทำด้วยทองคำบ้าง ชนิดที่ทำด้วยเงินบ้าง ) 

       รูปใดใช้ ต้องอาบัติทุกกฏ 


       64. ดูกรภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตไม้ป้ายยาตา

       ที่ทำด้วยกระดูก  

       ทำด้วยงา 

       ทำด้วยเขา  

       ทำด้วยเปลือกสังข์ 


       65. ดูกรภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตภาชนะสำหรับเก็บไม้ป้ายยาตา 


       66. ดูกรภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตถุงกลักยาตา 



       หูถุงสำหรับสะพายไม่มี 

       … ตรัสว่า 

       67. ดูกรภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตเชือกผูกเป็นสายสะพาย



* * * ( ข้างบนนี้-ทั้งหมด ) นำมาจากพระไตรปิฎก  /  หัวข้อใหญ่สุด : อาจารโคจรสมฺปนฺนา  /  หัวข้อย่อยรองลงมา : คัมภีร์ มหาวรรค ภาค 2 ( วินัยปิฎก เล่มที่ 5 )  /  หัวข้อย่อยรองลงมา : ขันธ์ที่ 2 : เภสัชชขันธกะ  /  หัวข้อย่อยรองลงมา : เภสัชชขันธกะ : ทรงอนุญาต ยาตา เป็นต้น 



* * * อีกช่องทางหนึ่ง คือ สามารถอ่านได้ใน หนังสือ พุทธวจน เรื่อง อริยวินัย  /  หน้าที่ : 430 , 431

- จบ -