คำตรัสจากพระโอษฐ์ พระพุทธเจ้า
เรื่อง อุโบสถขันธกะ : ภิกษุวิกลจริต
เรื่อง อุโบสถขันธกะ : ภิกษุวิกลจริต
ภิกษุวิกลจริต
( เนื้อหาข้างล่างนี้ มีเลขอ้างอิง ( บรรพ ) ในพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับหลวง เป็นเลขที่ : 184 )
…ดูกรภิกษุทั้งหลาย พวกเธอจงประชุมกัน กรณียกิจของสงฆ์มีอยู่
เมื่อพระผู้มีพระภาคตรัสอย่างนี้แล้ว ภิกษุรูปหนึ่งได้กราบทูลพระผู้มีพระภาคว่า ยังมีภิกษุชื่อคัคคะ เป็นผู้วิกลจริต ท่านไม่มา พระพุทธเจ้าข้า
พระผู้มีพระภาครับสั่งว่า
ดูกรภิกษุทั้งหลาย ภิกษุวิกลจริตนี้มี 2 จำพวก คือ
ภิกษุที่วิกลจริตระลึกอุโบสถได้บ้าง ระลึกไม่ได้บ้าง
ระลึกสังฆกรรมได้บ้าง ระลึกไม่ได้บ้าง ระลึกไม่ได้เสียเลยทีเดียวก็มี
มาสู่อุโบสถบ้าง ไม่มาบ้าง มาสู่สังฆกรรมบ้าง ไม่มาบ้าง ไม่มาเสียเลยทีเดียวก็มี
365. ดูกรภิกษุทั้งหลาย บรรดาภิกษุวิกลจริตเหล่านั้น รูปใดที่ยังระลึกอุโบสถได้บ้าง ระลึกไม่ได้บ้าง
ระลึกสังฆกรรมได้บ้าง ระลึกไม่ได้บ้าง
มาสู่อุโบสถบ้าง ไม่มาบ้าง
มาสู่สังฆกรรมบ้าง ไม่มาบ้าง
เราอนุญาตให้ อุมมัตตกสมมติ แก่ภิกษุวิกลจริตเห็นปานนั้น
วิธีให้อุมมัตตกสมมติ
366. ดูกรภิกษุทั้งหลาย ก็แลพึงให้อุมมัตตกสมมติอย่างนี้
ภิกษุผู้ฉลาด ผู้สามารถ พึงประกาศให้สงฆ์ทราบด้วยญัตติทุติยกรรมวาจา ว่าดังนี้
* * * กรรมวาจาให้อุมมัตตกสมมติ
ท่านเจ้าข้า ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า
ภิกษุชื่อคัคคะเป็นผู้วิกลจริต ระลึกอุโบสถได้บ้าง ระลึกไม่ได้บ้าง
ระลึกสังฆกรรมได้บ้าง ระลึกไม่ได้บ้าง
มาสู่อุโบสถบ้าง ไม่มาบ้าง
มาสู่สังฆกรรมบ้าง ไม่มาบ้าง
ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์ถึงที่แล้ว สงฆ์พึงให้อุมมัตตกสมมติ แก่ คัคคะภิกษุ ผู้วิกลจริต
คือ คัคคะภิกษุ ระลึกอุโบสถได้ก็ตาม ระลึกไม่ได้ก็ตาม
ระลึกสังฆกรรมได้ก็ตาม ระลึกไม่ได้ก็ตาม
มาสู่อุโบสถก็ตาม ไม่มาก็ตาม
มาสู่สังฆกรรมก็ตาม ไม่มาก็ตาม
สงฆ์พร้อมกับ คัคคะภิกษุ หรือเว้นจาก คัคคะภิกษุ พึงทำอุโบสถได้ พึงทำสังฆกรรมได้
นี้เป็นญัตติ
ท่านเจ้าข้า ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า
ภิกษุชื่อ คัคคะ เป็นผู้วิกลจริต
ระลึกอุโบสถได้บ้าง ระลึกไม่ได้บ้าง
ระลึกสังฆกรรมได้บ้าง ระลึกไม่ได้บ้าง
มาสู่อุโบสถบ้าง ไม่มาบ้าง
มาสู่สังฆกรรมบ้าง ไม่มาบ้าง
สงฆ์ให้อยู่บัดนี้ซึ่ง อุมมัตตกสมมติ แก่คัคคะภิกษุผู้วิกลจริต
คือ คัคคะภิกษุ ระลึกอุโบสถได้ก็ตาม ระลึกไม่ได้ก็ตาม
ระลึกสังฆกรรมได้ก็ตาม ระลึกไม่ได้ก็ตาม
มาสู่อุโบสถก็ตาม ไม่มาก็ตาม
มาสู่สังฆกรรมก็ตาม ไม่มาก็ตาม
สงฆ์พร้อมกับ คัคคะภิกษุ หรือเว้นจาก คัคคะภิกษุ จักทำอุโบสถก็ได้ จักทำสังฆกรรมก็ได้
การให้ อุมมัตตกสมมติ แก่ คัคคะ ภิกษุผู้วิกลจริต
คือ คัคคะภิกษุ ระลึกอุโบสถได้ก็ตาม ระลึกไม่ได้ก็ตาม
ระลึกสังฆกรรมได้ก็ตาม ระลึกไม่ได้ก็ตาม
มาสู่อุโบสถก็ตาม ไม่มาก็ตาม
มาสู่สังฆกรรมก็ตาม ไม่มาก็ตาม
สงฆ์พร้อมกับ คัคคะภิกษุ หรือเว้นจาก คัคคะภิกษุ จักทำอุโบสถก็ได้ จักทำสังฆกรรมก็ได้ ชอบแก่ท่านผู้ใด ท่านผู้นั้นพึงเป็นผู้นิ่ง
ไม่ชอบแก่ท่านผู้ใด ท่านผู้นั้นพึงพูด
อุมมัตตกสมมติ อันสงฆ์ให้แล้ว แก่ คัคคะ ภิกษุผู้วิกลจริต คือ
คัคคะภิกษุ ระลึกอุโบสถได้ก็ตาม ระลึกไม่ได้ก็ตาม
ระลึกสังฆกรรมได้ก็ตาม ระลึกไม่ได้ก็ตาม
มาสู่อุโบสถก็ตาม ไม่มาก็ตาม
มาสู่สังฆกรรมก็ตาม ไม่มาก็ตาม
สงฆ์พร้อมกับ คัคคะภิกษุ หรือเว้นจาก คัคคะภิกษุ จักทำอุโบสถก็ได้ จักทำสังฆกรรมก็ได้ ชอบแก่สงฆ์ เหตุนั้นจึงนิ่ง
ข้าพเจ้าทรงความนี้ไว้ด้วยอย่างนี้
* * * ( ข้างบนนี้-ทั้งหมด ) นำมาจากพระไตรปิฎก / หัวข้อใหญ่สุด : อาจารโคจรสมฺปนฺนา / หัวข้อย่อยรองลงมา : คัมภีร์ มหาวรรค ภาค 1 ( วินัยปิฎก เล่มที่ 4 ) / หัวข้อย่อยรองลงมา : ขันธ์ที่ 2 : อุโบสถขันธกะ / หัวข้อย่อยรองลงมา : อุโบสถขันธกะ : ภิกษุวิกลจริต
* * * อีกช่องทางหนึ่ง คือ สามารถอ่านได้ใน หนังสือ พุทธวจน เรื่อง อริยวินัย / หน้าที่ : 291 , 292
- END -
