คำตรัสจากพระโอษฐ์ พระพุทธเจ้า
เรื่อง สมถขันธกะ : อาปัตตาธิกรณ์ระงับด้วยสมถะ 3 อย่าง
เรื่อง สมถขันธกะ : อาปัตตาธิกรณ์ระงับด้วยสมถะ 3 อย่าง
อาปัตตาธิกรณ์ระงับด้วยสมถะ 3 อย่าง
( เนื้อหาข้างล่างนี้ มีเลขอ้างอิง ( บรรพ ) ในพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับหลวง เป็นเลขที่ : 689 )
อาปัตตาธิกรณ์ ///// ระงับด้วยสมถะเท่าไร
อาปัตตาธิกรณ์ระงับด้วยสมถะ 3 อย่าง
คือ สัมมุขาวินัย 1 /////
ปฏิญาณตกรณะ 1 /////
ติณวัตถารกะ 1 /////
( เนื้อหาข้างล่างนี้ มีเลขอ้างอิง ( บรรพ ) ในพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับหลวง เป็นเลขที่ : 690 )
บางที อาปัตตาธิกรณ์ ไม่อาศัยสมถะอย่างหนึ่ง คือ
ติณวัตถารกะ พึงระงับด้วยสมถะ 2 อย่าง คือ
สัมมุขาวินัย 1
ปฏิญาณตกรณะ 1
บางทีพึงตกลงกันได้ สมจริงดังที่ตรัสไว้ว่า
382. ดูกรภิกษุทั้งหลาย ก็ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ต้อง ลหุกาบัติ ///// แล้วเธอพึงเข้าไปหาภิกษุรูปหนึ่ง ห่มผ้า อุตราสงค์ ///// เฉวียงบ่า นั่งกระหย่ง ///// ประคองอัญชลี แล้วกล่าวอย่างนี้ว่า คุณ ผมต้องอาบัติชื่อนี้ ผมแสดงคืนอาบัตินั้น
ภิกษุผู้รับนั้นพึงกล่าวว่า คุณเห็นหรือ
ภิกษุผู้แสดงนั้นพึงกล่าวว่า ขอรับ ผมเห็น
ภิกษุผู้รับนั้นพึงกล่าวว่า คุณพึงสำรวมต่อไป
ดูกรภิกษุทั้งหลาย นี้เรียกว่าอธิกรณ์ระงับแล้ว
ระงับด้วยอะไร
ด้วยสัมมุขาวินัยกับปฏิญญาตกรณะ
ในสัมมุขาวินัยมีอะไรบ้าง
มีความพร้อมหน้าธรรม
ความพร้อมหน้าวินัย
ความพร้อมหน้าบุคคล …
ก็ความพร้อมหน้าบุคคล ในสัมมุขาวินัยนั้นอย่างไร
คือ ผู้แสดงกับผู้รับแสดง ทั้งสองอยู่พร้อมหน้ากัน
นี้ชื่อว่า ความพร้อมหน้าบุคคลในสัมมุขาวินัยนั้น
ในปฏิญญาตกรณะนั้น มีอะไรบ้าง
มีกิริยา
ความกระทำ
ความเข้าไป
ความเข้าไปเฉพาะ
ความรับรอง
ความไม่คัดค้านกรรม
คือ ปฏิญญาตกรณะอันใด นี้มีในปฏิญญาตกรณะนั้น
ดูกรภิกษุทั้งหลาย หากอธิกรณ์ระงับแล้วอย่างนี้ ผู้รับรื้อฟื้น เป็นปาจิตตีย์ ที่รื้อฟื้น
หากได้การแสดงนั้นอย่างนี้ นั่นเป็นความดี
หากไม่ได้ ภิกษุนั้นพึงเข้าไปหาภิกษุมากรูปด้วยกัน ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า ไหว้เท้าภิกษุผู้แก่กว่า นั่งกระหย่ง ประคองอัญชลี แล้วกล่าวอย่างนี้ว่า
ท่านเจ้าข้า ข้าพเจ้าต้องอาบัติชื่อนี้ ข้าพเจ้าแสดงคืนอาบัตินั้น
ภิกษุผู้ฉลาด ผู้สามารถ พึงประกาศให้ภิกษุพวกนั้นทราบด้วยคณะญัตติว่า
ขอท่านทั้งหลายจงฟังข้าพเจ้า
ภิกษุมีชื่อนี้รูปนี้ ระลึก เปิดเผย ทำให้ตื้น แสดงอาบัติ
ถ้าความพร้อมพรั่งของท่านทั้งหลายถึงที่แล้ว ข้าพเจ้าขอรับอาบัติของภิกษุมีชื่อนี้
แล้วกล่าวว่า เธอเห็นหรือ
ภิกษุผู้แสดงพึงกล่าวว่า ขอรับ ผมเห็น
ภิกษุผู้รับพึงกล่าวว่า คุณพึงสำรวมต่อไป
ดูกรภิกษุทั้งหลาย นี้เรียกว่าอธิกรณ์ระงับแล้ว
ระงับด้วยอะไร
ด้วยสัมมุขาวินัยกับปฏิญญาตกรณะ
ในสัมมุขาวินัยนั้น มีอะไรบ้าง
มีความพร้อมหน้าธรรม
ความพร้อมหน้าวินัย
ความพร้อมหน้าบุคคล …
ก็ความพร้อมหน้าบุคคล ในสัมมุขาวินัยนั้นอย่างไร
คือ ผู้แสดงกับผู้รับแสดง ทั้งสองอยู่พร้อมหน้ากัน นี้ชื่อว่า ความพร้อมหน้าบุคคลในสัมมุขาวินัยนั้น
ในปฏิญญาตกรณะนั้น มีอะไรบ้าง
มีกิริยา
ความกระทำ
ความเข้าไป
ความเข้าไปเฉพาะ
ความรับรอง
ความไม่คัดค้านกรรม
คือ ปฏิญญาตกรณะอันใด นี้มีในปฏิญญาตกรณะนั้น
ดูกรภิกษุทั้งหลาย หากอธิกรณ์ระงับแล้วอย่างนี้ ผู้รับรื้อฟื้น เป็นปาจิตตีย์ ที่รื้อฟื้น
หากได้การแสดงนั้นอย่างนี้ นั่นเป็นความดี
หากไม่ได้ ภิกษุนั้นพึงเข้าไปหาสงฆ์ ห่มผ้าอุตราสงค์เฉวียงบ่า ไหว้เท้าภิกษุผู้แก่กว่า นั่งกระหย่ง ประคองอัญชลี แล้วกล่าวอย่างนี้ว่า
ท่านเจ้าข้า ข้าพเจ้าต้องอาบัติชื่อนี้ ข้าพเจ้าแสดงคืนอาบัตินั้น
ภิกษุผู้ฉลาด ผู้สามารถ พึงประกาศให้สงฆ์ทราบด้วย ญัตติกรรม ///// ว่า
ท่านเจ้าข้า ขอสงฆ์จงฟังข้าพเจ้า
ภิกษุมีชื่อนี้รูปนี้ ระลึก เปิดเผย ทำให้ตื้น แสดงอาบัติ
ถ้าความพร้อมพรั่งของสงฆ์ถึงที่แล้ว ข้าพเจ้าพึงรับอาบัติของภิกษุมีชื่อนี้
แล้วพึงกล่าวว่า เธอเห็นหรือ
ภิกษุผู้แสดงพึงกล่าวว่า ขอรับ ผมเห็น
ภิกษุผู้รับพึงกล่าวว่า คุณพึงสำรวมต่อไป
ดูกรภิกษุทั้งหลาย นี้เรียกว่าอธิกรณ์ระงับแล้ว
ระงับด้วยอะไร
ด้วยสัมมุขาวินัยกับปฏิญญาตกรณะ
ในสัมมุขาวินัยนั้น มีอะไรบ้าง
มีความพร้อมหน้าสงฆ์
ความพร้อมหน้าธรรม
ความพร้อมหน้าวินัย
ความพร้อมหน้าบุคคล …
ดูกรภิกษุทั้งหลาย หากอธิกรณ์ระงับแล้วอย่างนี้ ผู้รับรื้อฟื้น เป็นปาจิตตีย์ ที่รื้อฟื้น
ผู้ให้ฉันทะติเตียน เป็นปาจิตตีย์ ที่ติเตียน
( เนื้อหาข้างล่างนี้ มีเลขอ้างอิง ( บรรพ ) ในพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับหลวง เป็นเลขที่ : 691 )
บางทีอาปัตตาธิกรณ์ไม่อาศัยสมถะอย่างหนึ่ง คือ
ปฏิญญาตกรณะพึงระงับด้วยสมถะ 2 อย่าง คือ
สัมมุขาวินัย 1
ติณวัตถารกะ 1
บางทีพึงตกลงกันได้ สมจริง ดังที่ตรัสไว้ว่า
383. ดูกรภิกษุทั้งหลาย ก็พวกภิกษุในธรรมวินัยนี้ เกิดความบาดหมาง เกิดความทะเลาะ ถึงความวิวาทอยู่
ได้ประพฤติละเมิดกิจอันไม่สมควรแก่สมณะเป็นอันมาก
ทั้งที่กล่าวด้วยวาจา และพยายามทำด้วยกาย
ถ้าพวกภิกษุในหมู่นั้นคิดอย่างนี้ว่า พวกเราเกิดความบาดหมาง เกิดความทะเลาะ ถึงความวิวาทอยู่ ได้ประพฤติละเมิดกิจอันไม่ควรแก่สมณะเป็นอันมาก ทั้งที่กล่าวด้วยวาจา และพยายามทำด้วยกาย ถ้าพวกเราจักปรับกันด้วยอาบัติเหล่านี้ บางทีอธิกรณ์นั้นจะพึงเป็นไปเพื่อความรุนแรง เพื่อความร้ายกาจ เพื่อความแตกกันก็ได้
ดูกรภิกษุทั้งหลาย เราอนุญาตให้ระงับอธิกรณ์ เห็นปานนี้ ด้วยติณวัตถารกะ
* * * ( ข้างบนนี้-ทั้งหมด ) นำมาจากพระไตรปิฎก / หัวข้อใหญ่สุด : อาจารโคจรสมฺปนฺนา / หัวข้อย่อยรองลงมา : คัมภีร์ จุลวรรค ภาค 1 ( วินัยปิฎก เล่มที่ 6 ) / หัวข้อย่อยรองลงมา : ขันธ์ที่ 4 : สมถขันธกะ / หัวข้อย่อยรองลงมา : สมถขันธกะ : อาปัตตาธิกรณ์ระงับด้วยสมถะ 3 อย่าง
* * * อีกช่องทางหนึ่ง คือ สามารถอ่านได้ใน หนังสือ พุทธวจน เรื่อง อริยวินัย / หน้าที่ : 797 , 798 , 799 , 800
- จบ -
