พุทธวจน - คําสอนจากพระโอษฐ์ พระพุทธเจ้า
เรื่อง ธรรมเป็นอุปการะเฉพาะแก่อานาปานสติภาวนา
เรื่อง ธรรมเป็นอุปการะเฉพาะแก่อานาปานสติภาวนา
( นัยที่หนึ่ง )
ภิกษุทั้งหลาย!
ภิกษุผู้มุ่งประพฤติ กระทำอานาปานสติซึ่งประกอบด้วยธรรม 5 ประการ ย่อมแทงตลอด อกุปปธรรม ( ผู้มีธรรมไม่กำเริบ) ได้ต่อกาลไม่นานเทียว
5 ประการอย่างไรเล่า ?
ภิกษุทั้งหลาย! 5 ประการคือ ในกรณีนี้ ภิกษุ
1.เป็นผู้มีความต้องการน้อย มีกิจน้อย เลี้ยงง่าย สันโดษในบริกขารแห่งชีวิต
2.เป็นผู้มีอาหารน้อย ประกอบตนอยู่ในความเป็นผู้มีท้องอันพร่อง
3.เป็นผู้ไม่มีความมึนชา ประกอบตนอยู่ในความตื่น
4.เป็นผู้มีสุตะมาก ทรงสุตะ สั่งสมสุตะ คือธรรมเหล่าใดอันงดงามในเบื้องต้น งดงามในท่ามกลาง งดงามในที่สุด แสดงอยู่ซึ่งพรหมจรรย์อันบริสุทธิ์บริบูรณ์สิ้นเชิง พร้อมทั้งอรรถะและพยัญชนะ ธรรมมีลักษณะเห็นปานนั้น เป็นธรรมที่เธอสดับแล้วมาก ทรงจำไว้ คล่องปาก ขึ้นใจ แทงตลอดด้วยดีด้วยทิฏฐิ
5.พิจารณาเห็นเฉพาะอยู่ซึ่งจิตอันหลุดพ้นแล้ว ( ตามลำดับ ) อย่างไร
ภิกษุทั้งหลาย!
ภิกษุผู้มุ่งประพฤติกระทำอานาปานสติ ซึ่งประกอบด้วยธรรม 5 ประการเหล่านี้แล ย่อมแทงตลอด อกุปปธรรม ได้ต่อกาลไม่นานเทียว
( นัยที่สอง )
ภิกษุทั้งหลาย!
ภิกษุผู้เจริญอานาปานสติ ซึ่งประกอบด้วยธรรม 5 ประการ ย่อมแทงตลอด อกุปปธรรม ได้ต่อกาลไม่นานเทียว
5 ประการอย่างไรเล่า ?
ภิกษุทั้งหลาย! 5 ประการคือ ในกรณีนี้ ภิกษุ
1.เป็นผู้มีความต้องการน้อย มีกิจน้อย เลี้ยงง่าย สันโดษในบริกขารแห่งชีวิต
2.เป็นผู้มีอาหารน้อย ประกอบตนอยู่ในความเป็นผู้มีท้องอันพร่อง
3.เป็นผู้ไม่มีความมึนชา ประกอบตนอยู่ในความตื่น
4.เป็นผู้ได้ตามปรารถนา ได้โดยไม่ยาก ได้ไม่ลำบาก ซึ่งกถาอันเป็นไปเพื่อการขูดเกลากิเลส เป็นที่สบายแก่ธรรมเครื่องเปิดโล่งแห่งจิต คือ
อัปปิจฉกถา ( เรื่องปรารถนาน้อย )
สันตุฏฐิกถา ( เรื่องสันโดษ )
ปวิเวกกถา ( เรื่องความสงัด )
อสังสัคคกถา ( เรื่องไม่คลุกคลี )
วิริยารัมภกถา ( เรื่องมีความเพียร )
สีลกถา ( เรื่องศีล )
สมาธิกถา ( เรื่องสมาธิ )
ปัญญากถา ( เรื่องปัญญา )
วิมุตติกถา ( เรื่องวิมุตติ )
วิมุตติญาณทัสสนกถา ( เรื่องวิมุตติญาณทัสสนะ )
5.พิจารณาเห็นเฉพาะอยู่ซึ่งจิตอันหลุดพ้นแล้ว ( ตามลำดับ) อย่างไร
ภิกษุทั้งหลาย!
ภิกษุผู้เจริญอานาปานสติ ซึ่งประกอบด้วยธรรม 5 ประการเหล่านี้แล ย่อมแทงตลอด อกุปปธรรม ได้ต่อกาลไม่นานเทียว
( นัยที่สาม )
ภิกษุทั้งหลาย!
ภิกษุผู้กระทำให้มากซึ่ง อานาปานสติ ซึ่งประกอบด้วยธรรม 5 ประการ ย่อมแทงตลอด อกุปปธรรม ได้ต่อกาลไม่นานเทียว
5 ประการอย่างไรเล่า ?
ภิกษุทั้งหลาย! 5 ประการ คือ ในกรณีนี้ ภิกษุ
1.เป็นผู้มีความต้องการน้อย มีกิจน้อย เลี้ยงง่าย สันโดษในบริกขารแห่งชีวิต
2.เป็นผู้มีอาหารน้อย ประกอบตนอยู่ในความเป็นผู้มีท้องอันพร่อง
3.เป็นผู้ไม่มีความมึนชา ประกอบตนอยู่ในความตื่น
4.เป็นผู้อยู่ป่า มีเสนาสนะอันสงัด
5.พิจารณาเห็นเฉพาะอยู่ซึ่งจิตอันหลุดพ้นแล้ว ( ตามลำดับ ) อย่างไร
ภิกษุทั้งหลาย!
ภิกษุผู้กระทำให้มากซึ่ง อานาปานสติ ซึ่งประกอบด้วยธรรม 5 ประการเหล่านี้แล ย่อมแทงตลอด อกุปปธรรม ได้ต่อกาลไม่นานเทียว
* * * ( ข้างบนนี้-ทั้งหมด ) คัดมาจากหนังสือ พุทธวจน เรื่อง อานาปานสติ / หัวข้อใหญ่ : ธรรมะแวดล้อม / หัวข้อย่อย : ธรรมเป็นอุปการะเฉพาะแก่อานาปานสติภาวนา / หัวข้อเลขที่ : 27 / -บาลี ปญฺจก. อํ. 22/135-136/96-98. / หน้าที่ : 124 , 125 , 126 , 127 , 128
- END -
