พุทธวจน - คําสอนจากพระโอษฐ์ พระพุทธเจ้า
เรื่อง นิวรณ์เป็นเครื่องทำ กระแสจิตไม่ให้รวมกำลัง
เรื่อง นิวรณ์เป็นเครื่องทำ กระแสจิตไม่ให้รวมกำลัง
ภิกษุทั้งหลาย! นิวรณ์เป็นเครื่องกางกั้น 5 อย่างเหล่านี้ ท่วมทับจิตแล้วทำปัญญาให้ถอยกำลัง มีอยู่
5 อย่าง อย่างไรเล่า ?
5 อย่าง คือ
1.นิวรณ์เครื่องกางกั้น คือ กามฉันทะ ครอบงำจิตแล้ว ทำปัญญาให้ถอยกำลัง
2.นิวรณ์เครื่องกางกั้น คือ พยาบาท ครอบงำจิตแล้ว ทำปัญญาให้ถอยกำลัง
3.นิวรณ์เครื่องกางกั้น คือ ถีนมิทธะ ( ความง่วงเหงาซึมเซา) ครอบงำจิตแล้ว ทำปัญญาให้ถอยกำลัง
4.นิวรณ์เครื่องกางกั้น คือ อุทธัจจกุกกุจจะ ( ความฟุ้งซ่านและรำ คาญ ) ครอบงำจิตแล้ว ทำปัญญาให้ถอยกำลัง
5.นิวรณ์เครื่องกางกั้น คือ วิจิกิจฉา ( ความลังเลสงสัย ) ครอบงำจิตแล้ว ทำปัญญาให้ถอยกำลัง
ภิกษุทั้งหลาย ! ภิกษุที่ไม่ละนิวรณ์อันเป็นเครื่องกางกั้นจิต 5 อย่างเหล่านี้แล้ว จักรู้ซึ่งประโยชน์ตนหรือประโยชน์ผู้อื่น หรือประโยชน์ทั้งสองฝ่าย หรือจักกระทำให้แจ้งซึ่งญาณทัสสนะอันวิเศษอันควรแก่ความเป็นอริยะ ยิ่งกว่าธรรมดาแห่งมนุษย์ ด้วยปัญญาอันทุพพลภาพไร้กำลัง ดังนี้ นั่นไม่เป็นฐานะที่จะมีได้
ภิกษุทั้งหลาย! เปรียบเหมือนแม่น้ำที่ไหลลงจากภูเขา ไหลไปสู่ที่ไกล มีกระแสเชี่ยว พัดพาสิ่งต่างๆไปได้ มีบุรุษมาเปิดช่องทั้งหลายที่เขาขุดขึ้นด้วยเครื่องไถ ทั้งสองฝั่งแม่น้ำนั้น เมื่อเป็นเช่นนี้ กระแสกลางแม่น้ำนั้นก็ซัดส่าย ไหลผิดทาง ไม่ไหลไปสู่ที่ไกล ไม่มีกระแสเชี่ยว ไม่พัดสิ่งต่างๆ ไปได้ นี้ฉันใด
ภิกษุทั้งหลาย! ข้อนี้ก็ฉันนั้นเหมือนกัน ภิกษุที่ไม่ละนิวรณ์อันเป็นเครื่องกางกั้นจิต 5 อย่างเหล่านี้แล้ว จักรู้ซึ่งประโยชน์ตน หรือประโยชน์ผู้อื่น หรือประโยชน์ทั้งสองฝ่าย หรือจักกระทำให้แจ้งซึ่งญาณทัสสนะอันวิเศษ อันควรแก่ความเป็นอริยะ ยิ่งกว่าธรรมดาแห่งมนุษย์ ด้วยปัญญาอันทุพพลภาพไร้กำลัง ดังนี้ นั่นไม่เป็นฐานะที่จะมีได้
( ต่อไปนี้ ได้ตรัสโดยปฏิปักขนัย ( นัยตรงข้าม ) คือ ภิกษละนิวรณ์แล้ว ทำญาณวิเศษให้แจ้งได้ด้วยปัญญาอันมีกำลัง เหมือนแม่น้ำที่เขาอุดรูรั่วทั้งสองฝั่งเสียแล้ว มีกระแสเชี่ยวแรงมาก ฉะนั้น )
* * * ( ข้างบนนี้-ทั้งหมด ) คัดมาจากหนังสือ พุทธวจน เรื่อง อานาปานสติ / หัวข้อใหญ่ : ธรรมะแวดล้อม / หัวข้อย่อย : นิวรณ์เป็นเครื่องทำ กระแสจิตไม่ให้รวมกำลัง / หัวข้อเลขที่ : 28 / -บาลี ปญฺจก. อํ. 22/72/51. / หน้าที่ : 130 , 131 , 132
- END -
