Thursday, March 25, 2021

ความมีขึ้นแห่งภพ ( นัยที่ 1 )

 
พุทธวจน - คําสอนจากพระโอษฐ์ พระพุทธเจ้า

เรื่อง ความมีขึ้นแห่งภพ ( นัยที่ 1 ) 


       ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ!  พระผู้มีพระภาคเจ้ากล่าวอยู่ว่า ‘ภพ–ภพ’ ดังนี้ ภพ ย่อมมีได้ ด้วยเหตุเพียงเท่าไรเล่า พระเจ้าข้า!

       อานนท์!  ถ้ากรรมมีกามธาตุ * * * ( 1 ) เป็นวิบาก จักไม่ได้มีแล้วไซร้ กามภพ จะพึงปรากฏได้แลหรือ ?

       หามิได้ พระเจ้าข้า!

       อานนท์!  ด้วยเหตุนี้แหละ กรรมจึงเป็นเนื้อนา วิญญาณเป็นเมล็ดพืช ตัณหาเป็นยาง ( สำหรับหล่อเลี้ยงเชื้องอก ) ของพืช วิญญาณของสัตว์ทั้งหลาย มีอวิชชาเป็นเครื่องกั้น มีตัณหาเป็นเครื่องผูก ตั้งอยู่แล้วด้วยธาตุชั้นทราม ( กามธาตุ ) การบังเกิดขึ้นในภพใหม่ต่อไป ย่อมมีได้ ด้วยอาการอย่างนี้

       อานนท์!  ถ้ากรรมมีรูปธาตุ * * * ( 2 ) เป็นวิบาก จักไม่ได้มีแล้วไซร้ รูปภพ จะพึงปรากฏได้แลหรือ ?

       ามิได้ พระเจ้าข้า! 

       อานนท์!  ด้วยเหตุนี้แหละ กรรมจึงเป็นเนื้อนา วิญญาณเป็นเมล็ดพืช ตัณหาเป็นยางของพืช วิญญาณของสัตว์ทั้งหลาย มีอวิชชาเป็นเครื่องกั้น มีตัณหาเป็นเครื่องผูก ตั้งอยู่แล้วด้วยธาตุชั้นกลาง ( รูปธาตุ ) การบังเกิดขึ้นในภพใหม่ต่อไป ย่อมมีได้ ด้วยอาการอย่างนี้

       อานนท์!  ถ้ากรรมมีอรูปธาตุ * * * ( 3 ) เป็นวิบาก จักไม่ได้มีแล้วไซร้ อรูปภพ จะพึงปรากฏได้แลหรือ ?

       หามิได้ พระเจ้าข้า!

       อานนท์!  ด้วยเหตุนี้แหละ กรรมจึงเป็นเนื้อนา วิญญาณเป็นเมล็ดพืช ตัณหาเป็นยางของพืช วิญญาณของสัตว์ทั้งหลาย มีอวิชชาเป็นเครื่องกั้น มีตัณหาเป็นเครื่องผูก ตั้งอยู่แล้วด้วยธาตุชั้นประณีต ( อรูปธาตุ ) การบังเกิดขึ้นในภพใหม่ต่อไป ย่อมมีได้ ด้วยอาการอย่างนี้

       อานนท์!  ภพ ย่อมมีได้ ด้วยอาการอย่างนี้แล

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -  

* * * ( 1 ) กามธาตุ= ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุลม และธาตุไฟ ( ดูเพิ่มเติม ไตรปิฎกไทย นิทาน. สํ. 16/148/355-6. )

* * * ( 2 ) รูปธาตุ= สิ่งที่เป็นรูปในส่วนละเอียด ( ดูเพิ่มเติม “มีอวัยวะน้อยใหญ่ครบถ้วนมีอินทรีย์ไม่ทราม” ไตรปิฎกไทย สี. ที. 9/32/49. )

* * * ( 3 ) อรูปธาตุ= สิ่งที่ไม่ใช่รูป เป็นนามธรรม เช่น เวทนา สัญญา สังขาร (ผู้ได้สมาธิระดับ อากาสานัญจายตนะขึ้นไป)

* * * ( ข้างบนนี้-ทั้งหมด ) คัดมาจากหนังสือ พุทธวจน เรื่อง ภพภูมิ  /  หัวข้อใหญ่ : ภพ  /  หัวข้อย่อย : ความมีขึ้นแห่งภพ ( นัยที่ 1 )  /  หัวข้อเลขที่ : 2  /  -บาลี ติก. อํ. 20/287/516.  /  หน้าที่ : 4 , 5 

- END -