เรื่อง เหตุให้ได้ความเป็นหญิงหรือชาย
ภิกษุทั้งหลาย! เราจักแสดงธรรมปริยายอันเป็นความเกี่ยวข้อง ( สญฺโญค) และความไม่เกี่ยวข้อง ( วิสญฺโญค ) แก่เธอทั้งหลาย เธอทั้งหลายจงฟัง จงใส่ใจให้ดี เราจักกล่าว
ภิกษุทั้งหลาย! ก็ธรรมปริยายอันเป็นความเกี่ยวข้องและความไม่เกี่ยวข้อง เป็นอย่างไรเล่า ?
ภิกษุทั้งหลาย! ก็หญิงย่อมสนใจสภาพแห่งหญิง ในภายใน กิริยา ท่าทาง ความไว้ตัว ความพอใจ เสียง และเครื่องประดับของหญิง เขาย่อมยินดี พอใจในสภาพของตนนั้นๆ เขายินดีพอใจในสภาพของตนนั้นๆ แล้วย่อมสนใจถึงสภาพของชายในภายนอก กิริยา ท่าทาง ความไว้ตัว ความพอใจ เสียงและเครื่องประดับของชาย ย่อมยินดี พอใจในสภาพของชายนั้นๆ เขายินดี พอใจในสภาพของชายนั้นๆแล้ว ย่อมมุ่งหวังการสมาคมกับชาย และสุขโสมนัสที่เกิดเพราะการสมาคมกับชายเป็นเหตุ
ภิกษุทั้งหลาย ! สัตว์ผู้พอใจในภาวะแห่งหญิงก็ถึงความเกี่ยวข้องในชาย ด้วยอาการอย่างนี้แล หญิงจึงไม่ล่วงพ้นภาวะแห่งหญิงไปได้
ภิกษุทั้งหลาย! ชายย่อมสนใจสภาพแห่งชาย ในภายใน กิริยา ท่าทางความไว้ตัว ความพอใจ เสียง และเครื่องประดับของชาย เขาย่อมยินดี พอใจในสภาพนั้นๆของตน เขายินดีพอใจในสภาพนั้นๆของตนแล้ว ย่อมสนใจถึงสภาพของหญิงในภายนอก กิริยา ท่าทาง ความไว้ตัว ความพอใจ เสียงและเครื่องประดับของหญิง ย่อมยินดี พอใจในสภาพของหญิงนั้นๆ แล้ว ย่อมมุ่งหวังการสมาคมกับหญิง และสุขโสมนัสที่เกิดเพราะการสมาคมกับหญิงเป็นเหตุ
ภิกษุทั้งหลาย! สัตว์ผู้พอใจในภาวะแห่งชายก็ถึงความเกี่ยวข้องในหญิง ด้วยอาการอย่างนี้แล ชายจึงไม่ล่วงพ้นภาวะแห่งชายไปได้
ภิกษุทั้งหลาย! ความเกี่ยวข้อง ย่อมมีด้วยอาการอย่างนี้แล
ภิกษุทั้งหลาย! ความไม่เกี่ยวข้อง เป็นอย่างไร ?
ภิกษุทั้งหลาย! หญิงย่อมไม่สนใจในสภาพแห่งหญิง ในภายใน กิริยา ท่าทาง ความไว้ตัว ความพอใจ เสียง และเครื่องประดับของหญิง เขาไม่ยินดี ไม่พอใจในสภาพแห่งหญิงนั้นๆแล้ว ย่อมไม่สนใจถึงสภาพแห่งชายในภายนอก กิริยา ท่าทาง ความไว้ตัว ความพอใจ เสียงและเครื่องประดับแห่งชาย เขาไม่ยินดี ไม่พอใจในสภาพแห่งชายนั้นๆแล้ว ย่อมไม่มุ่งหวังการสมาคมกับชาย และสุขโสมนัสที่เกิดเพราะการสมาคมกับชายเป็นเหตุ
ภิกษุทั้งหลาย! สัตว์ผู้ไม่พอใจในสภาพแห่งหญิง ก็ถึงความไม่เกี่ยวข้องในชาย ด้วยอาการอย่างนี้แล หญิงจึงล่วงพ้นสภาพแห่งหญิงไปได้
ภิกษุทั้งหลาย! ชายย่อมไม่สนใจในสภาพแห่งชาย ในภายใน กิริยา ท่าทาง ความไว้ตัว ความพอใจ เสียง และเครื่องประดับของชาย เขาไม่ยินดี ไม่พอใจในสภาพแห่งชายนั้นๆแล้ว ย่อมไม่สนใจถึงสภาพแห่งหญิงในภายนอก กิริยาท่าทาง ความไว้ตัว ความพอใจ เสียงและเครื่องประดับของหญิง เขาไม่ยินดี ไม่พอใจในสภาพแห่งหญิงนั้นๆ แล้ว ย่อมไม่มุ่งหวังการสมาคมกับหญิง และสุขโสมนัสที่เกิดเพราะการสมาคมกับหญิงเป็นเหตุ
ภิกษุทั้งหลาย! สัตว์ผู้ไม่พอใจในสภาพแห่งชาย ก็ถึงความไม่เกี่ยวข้องในหญิง ด้วยอาการอย่างนี้แล ชายจึงล่วงพ้นภาวะแห่งชายไปได้
ภิกษุทั้งหลาย! ความไม่เกี่ยวข้อง ย่อมมีด้วยอาการอย่างนี้แล
ภิกษุทั้งหลาย! นี้แล ชื่อว่า ธรรมปริยายอันเป็นทั้งความเกี่ยวข้อง และความไม่เกี่ยวข้อง
* * * ( ข้างบนนี้-ทั้งหมด ) คัดมาจากหนังสือ พุทธวจน เรื่อง ภพภูมิ / หัวข้อใหญ่ : มนุษย์ / หัวข้อย่อย : เหตุให้ได้ความเป็นหญิงหรือชาย / หัวข้อเลขที่ : 53 / -บาลี สตฺตก. อํ. 23/58/48. / หน้าที่ : 181 , 182 , 183 , 184
