พุทธวจน - คําสอนจากพระโอษฐ์ พระพุทธเจ้า
เรื่อง เหตุแห่งการดำรงอยู่ของชีวิต
เรื่อง เหตุแห่งการดำรงอยู่ของชีวิต
อานนท์! ก็คำนี้ว่า “นามรูปมี เพราะปัจจัยคือ วิญญาณ” ดังนี้ เช่นนี้แล เป็นคำที่เรากล่าวแล้ว
อานนท์! ความข้อนี้ เธอต้องทราบอธิบายโดยปริยายดังต่อไปนี้ ที่ตรงกับหัวข้อที่เรากล่าวไว้แล้วว่า “นามรูปมี เพราะปัจจัยคือวิญญาณ”
อานนท์! ถ้าหากว่าวิญญาณจักไม่ก้าวลงในท้องแห่งมารดาแล้วไซร้ นามรูปจักปรุงตัวขึ้นมาในท้องแห่งมารดาได้ไหม ?
"ข้อนั้น หามิได้พระเจ้าข้า!"
อานนท์! ถ้าหากว่าวิญญาณก้าวลงในท้องแห่งมารดาแล้ว จักสลายลงเสียแล้วไซร้ นามรูปจักบังเกิดขึ้นเพื่อความเป็นอย่างนี้ได้ไหม ?
"ข้อนั้น หามิได้พระเจ้าข้า!"
อานนท์! ถ้าหากว่าวิญญาณของเด็กอ่อน ที่เป็นชายก็ตาม เป็นหญิงก็ตาม จักขาดลงเสียแล้วไซร้ นามรูป จักถึงซึ่งความเจริญ งอกงาม ความไพบูลย์บ้างหรือ ?
"ข้อนั้น หามิได้พระเจ้าข้า!"
อานนท์! เพราะเหตุนั้น ในเรื่องนี้ นั่นแหละคือเหตุ นั่นแหละคือนิทาน นั่นแหละคือสมุทัย นั่นแหละคือปัจจัยของนามรูป นั้นคือวิญญาณ
อานนท์! ก็คำนี้ว่า “วิญญาณมี เพราะปัจจัยคือนามรูป” ดังนี้ เช่นนี้แล เป็นคำที่เรากล่าวแล้ว
อานนท์! ความข้อนี้ เธอต้องทราบอธิบายโดยปริยายดังต่อไปนี้ ที่ตรงกับหัวข้อที่เรากล่าวไว้แล้วว่า “วิญญาณมี เพราะปัจจัยคือนามรูป”
อานนท์! ถ้าหากว่าวิญญาณ จักไม่ได้มีที่ตั้งที่อาศัยในนามรูปแล้วไซร้ ความเกิดขึ้นพร้อมแห่งทุกข์ คือ ชาติ ชรา มรณะ ต่อไป จะมีขึ้นมาให้เห็นได้ไหม ?
"ข้อนั้น หามิได้พระเจ้าข้า!"
อานนท์! เพราะเหตุนั้น ในเรื่องนี้ นั่นแหละคือเหตุ นั่นแหละคือนิทาน นั่นแหละคือสมุทัย นั่นแหละคือปัจจัยของวิญญาณ นั้นคือนามรูป
อานนท์! ด้วยเหตุเพียงเท่านี้
สัตว์โลก จึงเกิดบ้าง จึงแก่บ้าง จึงตายบ้าง จึงจุติบ้าง จึงอุบัติบ้าง
คลองแห่งการเรียก ( อธิวจน ) ก็มีเพียงเท่านี้
คลองแห่งการพูดจา ( นิรุตฺติ ) ก็มีเพียงเท่านี้
คลองแห่งการบัญญัติ ( ปญญฺตฺติ ) ก็มีเพียงเท่านี้
เรื่องที่จะต้องรู้ด้วยปัญญา ( ปญญฺวาจร ) ก็มีเพียงเท่านี้
ความเวียนว่ายในวัฏฏะ ก็มีเพียงเท่านี้
นามรูปพร้อมทั้งวิญญาณตั้งอยู่ เพื่อการบัญญัติซึ่งความเป็นอย่างนี้ ( ของนามรูปกับวิญญาณ นั่นเอง )
* * * ( ข้างบนนี้-ทั้งหมด ) คัดมาจากหนังสือ พุทธวจน เรื่อง ภพภูมิ / หัวข้อใหญ่ : มนุษย์ / หัวข้อย่อย : เหตุแห่งการดำรงอยู่ของชีวิต / หัวข้อเลขที่ : 52 / -บาลี มหา. ที. 10/74/60. / หน้าที่ : 177 , 178 , 179
* * * ( ข้างบนนี้-ทั้งหมด ) คัดมาจากหนังสือ พุทธวจน เรื่อง ปฐมธรรม / หัวข้อใหญ่ : ธรรมะกับชีวิต / หัวข้อย่อย : วิญญาณ คือ เหตุแห่งการเกิดขึ้นของสัตว์ / หัวข้อเลขที่ : 3 / -บาลี มหา. ที. 10/67/58. / หน้าที่ : 6 , 7 , 8
- END -
