เหตุให้ทุคติปรากฏ

 

พุทธวจน - คําสอนจากพระโอษฐ์ พระพุทธเจ้า

เรื่อง เหตุให้ทุคติปรากฏ

      จุนทะ!  ความไม่สะอาดทางกาย มี 3 อย่าง ความไม่สะอาดทางวาจา มี 4 อย่าง ความไม่สะอาดทางใจ มี 3 อย่าง

       จุนทะ!  ความไม่สะอาดทางกาย มี 3 อย่าง เป็นอย่างไรเล่า ? จุนทะ! คนบางคนในกรณีนี้

       ( 1 ) เป็นผู้มีปกติทำสัตว์มีชีวิตให้ตกล่วง หยาบช้า มีฝ่ามือเปื้อนด้วยโลหิต มีแต่การฆ่าและการทุบตี ไม่มีความเอ็นดูในสัตว์มีชีวิต

       ( 2 ) เป็นผู้มีปกติถือเอาสิ่งของที่มีเจ้าของมิได้ให้คือวัตถุอุปกรณ์แห่งทรัพย์ของบุคคลอื่นที่อยู่ในบ้านหรือในป่าก็ตาม เป็นผู้ถือเอาสิ่งของที่เขาไม่ได้ให้ด้วยอาการแห่งขโมย

       ( 3 ) เป็นผู้มีปกติประพฤติผิดในกาม ( คือประพฤติผิด ) ในหญิงซึ่งมารดารักษา บิดารักษา พี่น้องชาย พี่น้องหญิงหรือญาติรักษา อันธรรมรักษา เป็นหญิงมีสามี หญิงอยู่ในสินไหม โดยที่สุดแม้หญิงอันเขาหมั้นไว้ ( ด้วยการคล้องพวงมาลัย ) เป็นผู้ประพฤติผิดจารีตในรูปแบบเหล่านั้น

       จุนทะ!  อย่างนี้แล เป็นความไม่สะอาดทางกาย 3 อย่าง

       จุนทะ!  ความไม่สะอาดทางวาจา มี 4 อย่าง เป็นอย่างไรเล่า ? จุนทะ! คนบางคนในกรณีนี้

       ( 1 ) เป็นผู้มีปกติกล่าวเท็จ ไปสู่สภาก็ดี ไปสู่บริษัทก็ดี ไปสู่ท่ามกลางหมู่ญาติก็ดี ไปสู่ท่ามกลางศาลาประชาคมก็ดี ไปสู่ท่ามกลางราชสกุลก็ดี อันเขานำไปเป็นพยาน ถามว่า “บุรุษผู้เจริญ ! ท่านรู้อย่างไร ท่านจงกล่าวไปอย่างนั้น” ดังนี้ บุรุษนั้น เมื่อไม่รู้ก็กล่าวว่ารู้ เมื่อรู้ก็กล่าวว่าไม่รู้ เมื่อไม่เห็นก็กล่าวว่าเห็น เมื่อเห็นก็กล่าวไม่เห็น เพราะเหตุตนเอง เพราะเหตุผู้อื่นหรือเพราะเหตุเห็นแก่อามิสไรๆ ก็เป็นผู้กล่าวเท็จทั้งที่รู้อยู่ 

       ( 2 ) เป็นผู้มีวาจาส่อเสียด คือฟังจากฝ่ายนี้แล้ว ไปบอกฝ่ายโน้นเพื่อทำลายฝ่ายนี้ หรือฟังจากฝ่ายโน้นแล้ว มาบอกฝ่ายนี้เพื่อทำลายฝ่ายโน้น เป็นผู้ทำคนที่สามัคคีกันให้แตกกัน หรือทำคนที่แตกกันแล้วให้แตกกันยิ่งขึ้น พอใจยินดี เพลิดเพลินในการแตกกันเป็นพวก เป็นผู้กล่าววาจาที่กระทำให้แตกกันเป็นพวก 

       ( 3 ) เป็นผู้มีวาจาหยาบ อันเป็นวาจาหยาบคาย กล้าแข็ง แสบเผ็ดต่อผู้อื่น กระทบกระเทียบผู้อื่น แวดล้อมอยู่ด้วยความโกรธ ไม่เป็นไปเพื่อสมาธิ เขาเป็นผู้กล่าววาจามีรูปลักษณะเช่นนั้น

       ( 4 ) เป็นผู้มีวาจาเพ้อเจ้อ คือเป็นผู้กล่าวไม่ถูกกาล ไม่กล่าวตามจริง กล่าวไม่อิงอรรถ ไม่อิงธรรม ไม่อิงวินัย เป็นผู้กล่าววาจาไม่มีที่ตั้งอาศัย ไม่ถูกกาลเทศะ ไม่มีจุดจบ ไม่ประกอบด้วยประโยชน์ 

       จุนทะ!  อย่างนี้แล เป็นความไม่สะอาดทางวาจา 4  อย่าง

       จุนทะ!  ความไม่สะอาดทางใจ มี 3 อย่าง เป็นอย่างไรเล่า ? จุนทะ! คนบางคนในกรณีนี้

       ( 1 ) เป็นผู้มากด้วยอภิชฌา ( ความโลภเพ่งเล็ง ) เป็นผู้โลภเพ่งเล็งวัตถุอุปกรณ์แห่งทรัพย์ของผู้อื่น ว่า “สิ่งใดเป็นของผู้อื่น สิ่งนั้นจงเป็นของเรา” ดังนี้

       ( 2 ) เป็นผู้มีจิตพยาบาท มีความดำริในใจเป็นไปในทางประทุษร้าย ว่า “สัตว์ทั้งหลายเหล่านี้ จงเดือดร้อน จงแตกทำลาย จงขาดสูญ จงพินาศ อย่าได้มีอยู่เลย” ดังนี้เป็นต้น

       ( 3 ) เป็นผู้มีความเห็นผิด มีทัสสนะวิปริตว่า “ทานที่ให้แล้ว ไม่มี ( ผล ) ยัญที่บูชาแล้ว ไม่มี ( ผล ) การบูชาที่บูชาแล้ว ไม่มี ( ผล ) ผลวิบากแห่งกรรมที่สัตว์ทำดีทำชั่ว ไม่มี โลกนี้ ไม่มี โลกอื่น ไม่มี มารดา ไม่มี บิดา ไม่มี โอปปาติกะสัตว์ ไม่มี สมณพราหมณ์ผู้ดำเนินไปโดยชอบ ปฏิบัติโดยชอบ ถึงกับกระทำให้แจ้งโลกนี้และโลกอื่น ด้วยปัญญาโดยชอบเอง แล้วประกาศให้ผู้อื่นรู้ ก็ไม่มี” ดังนี้

       จุนทะ!  อย่างนี้แล เป็นความไม่สะอาดทางใจ 3 อย่าง

       จุนทะ!  เหล่านี้แล เรียกว่า อกุศลกรรมบถ 10

       จุนทะ !  อนึ่ง เพราะมีการประกอบด้วย อกุศลกรรมบถทั้ง 10 ประการเหล่านี้เป็นเหตุ นรกย่อมปรากฏ กำเนิดเดรัจฉานย่อมปรากฏ เปรตวิสัยย่อมปรากฏ หรือว่าทุคติใดๆ แม้อื่นอีก ย่อมมี

       ภิกษุทั้งหลาย !  บุคคลผู้ประกอบด้วยธรรม 10 ประการเหล่านี้แล ย่อมเป็นเหมือนบุคคลผู้ถูกนำตัวไปเก็บไว้ในนรก

       ( สูตรอื่นๆ แทนที่จะนับจำนวนกรรมบถมี 10 ได้ทรงขยายออกไปเป็น 20 คือ ทำเอง 10 , ชักชวนผู้อื่นให้ทำ อีก 10

       และทรงขยายออกไปเป็น 30 คือ ทำเอง 10 , ชักชวนผู้อื่นให้ทำ 10 , ยินดีเมื่อเขาทำ 10 

       และทรงขยายออกไปเป็น 40 คือ ทำเอง 10 , ชักชวนผู้อื่นให้ทำ 10 , ยินดีเมื่อเขาทำ 10 , สรรเสริญผู้กระทำ 10

       จึงมีกรรมบถ 10 , 20 , 30 , 40  -บาลี ทสก. อ. 24/352-332/198-201.

       ในสูตรอื่น แสดงผลแห่งการกระทำ แปลกออกไปจากคำว่า “เหมือนถูกนำไปเก็บไว้ในนรก”นั้น ทรงแสดงด้วยคำว่า “เป็น
ผู้ขุดรากตนเอง” ก็มี “ตายแล้วไปทุคติ” ก็มี “เป็นพาล” ก็มี -บาลี ทสก. อํ. 24/332-333/202-203. ) 

* * * ( ข้างบนนี้-ทั้งหมด ) คัดมาจากหนังสือ พุทธวจน เรื่อง ภพภูมิ  /  หัวข้อใหญ่ : นรก  /  หัวข้อย่อย : เหตุให้ทุคติปรากฏ  /  หัวข้อเลขที่ : 14  /  -บาลี ทสก. อํ. 24/285-287 , 305/165 , 169.  /  หน้าที่ : 42 , 43 , 44 , 45 , 46 

* * * ( ข้างบนนี้-ทั้งหมด ) คัดมาจากหนังสือ พุทธวจน เรื่อง ปฐมธรรม  /  หัวข้อใหญ่ : “กรรม” และผลของการกระทำ  /  หัวข้อย่อย : อกุศลกรรมบถ 10  /  หัวข้อเลขที่ : 47  /  -บาลี ทสก. อํ. 24/285-287 , 305/165 , 169.  /  หน้าที่ : 124 , 125 , 126 , 127 , 128 

- END -