ภิกขุปาติโมกข์
นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ ( 3 จบ )
สุณาตุ เม ภันเต สังโฆ. ยะทิ สังฆัสสะ ปัตตะกัลลัง , สังโฆ อุโปสะถัง กะเรยยะ, ปาติโมกขัง อุทิเสยยะ
กิง สังฆัสสะ ปุพพะกิจจัง , ปาริสุทธิง อายัส๎มันโต อาโรเจถะ , ปาติโมกขัง อุททิสิสสามิ. ตัง สัพเพวะ สันตา สาธุกัง สุโณมะ มะนะสิกะโรมะ. ยัสสะ สิยา อาปัตติ , โส อาวิกะเรยยะ , อะสันติยา อาปัตติยา ตุณ๎หี ภะวิตัพพัง. ตุณ๎หี ภาเวนะ โข ปะนายัส๎มันเต ปะริสุทธาติ เวทิสสามิ.
ยะถา โข ปะนะ ปัจเจกะปุฏฐัสสะ เวยยากะระณัง โหติ , เอวะเมวัง เอวะรูปายะ ปะริสายะ ยาวะตะติยัง อะนุสสาวิตัง โหติ.
โย ปะนะ ภิกขุ ยาวะตะติยัง อะนุสสาวิยะมาเน สะระมาโน สันติง อาปัตติง นาวิกะเรยยะ , สัมปะชานะมุสาวาทัสสะ โหติ , สัมปะชานะมุสาวาโท โข ปะนายัส๎มันโต อันตะรายิโก ธัมโม วุตโต ภะคะวะตา ; ตัส๎มา สะระมาเนนะ ภิกขุนา อาปันเนนะ วิสุทธาเปกเขนะ สันตี อาปัตติ อาวิกาตัพพา
อาวิกะตา หิสสะ ผาสุ โหติ
นิทานัง นิฏฐิตัง
ตัต๎ริเม จัตตาโร ปาราชิกา ธัมมา อุทเทสัง อาคัจฉันติ
1. โย ปะนะ ภิกขุ ภิกขูนัง สิกขาสาชีวะสะมาปันโน สิกขัง อัปปัจจักขายะ ทุพพัล๎ยัง อะนาวิกัต๎วา เมถุนัง ธัมมัง ปะฏิเสเวยยะ อันตะมะโส ติรัจฉานะคะตายะปิ , ปาราชิโก โหติ อะสังวาโส
2. โย ปะนะ ภิกขุ คามา วา อะรัญญา วา อะทินนัง เถยยะสังขาตัง อาทิเยยยะ , ยะถารูเป อะทินนาทาเน ราชาโน โจรัง คะเหต๎วา หะเนยยุง วา พันเธยยุง วา ปัพพาเชยยุง วา “โจโรสิ พาโลสิ มุฬ๎โหสิ เถโนสีติ ; ตะถารูปัง ภิกขุ อะทินนัง อาทิยะมาโน , อะยัมปิ ปาราชิโก โหติ อะสังวาโส
3. โย ปะนะ ภิกขุ สัญจิจจะ มะนุสสะวิคคะหัง ชีวิตา โวโรเปยยะ , สัตถะหาระกัง วาสสะ ปะริเยเสยยะ , มะระณะวัณณัง วา สังวัณเณยยะ , มะระณายะ วา สะมาทะเปยยะ “อัมโภ ปุริสะ กิง ตุยหิมินา ปาปะเกนะ ทุชชีวิเตนะ , มะตันเต ชีวิตา เสยโยติ ; อิติ จิตตะมะโน จิตตะสังกัปโป อะเนกะปะริยาเยนะ มะระณะวัณณัง วา สังวัณเณยยะ, มะระณายะ วา สะมาทะเปยยะ ; อะยัมปิ ปาราชิโก โหติ อะสังวาโส
4. โย ปะนะ ภิกขุ อะนะภิชานัง อุตตะริมะนุสสะธัมมัง อัตตูปะนายิกัง อะละมะริยะญาณะทัสสะนัง สะมุทาจะเรยยะ “อิติ ชานามิ อิติ ปัสสามีติ ; ตะโต อะปะเรนะ สะมะเยนะ สะมะนุคคาหิยะมาโน วา อะสะมะนุคคาหิยะมาโน วา อาปันโน วิสุทธาเปกโข เอวัง วะเทยยะ “อะชานะเมวัง อาวุโส อะวะจัง ‘ชานามิ’ อะปัสสัง ‘ปัสสามิ’ ตุจฉัง มุสา วิละปินติ , อัญญัต๎ระ อะธิมานา ; อะยัมปิ ปาราชิโก โหติ อะสังวาโส
อุททิฏฐา โข อายัส๎มันโต จัตตาโร ปาราชิกา ธัมมา, เยสัง ภิกขุ อัญญะตะรัง วา อัญญะตะรัง วา อาปัชชิต๎วา นะ ละภะติ ภิกขูหิ สัทธิงสังวาสัง , ยะถา ปุเร ; ตะถา ปัจฉา ; ปาราชิโก โหติ อะสังวาโส
ตัตถายัส๎มันเต ปุจฉามิ : กัจจิตถะ ปะริสุทธา
ทุติยัมปิ ปุจฉามิ : กัจจิตถะ ปะริสุทธา
ตะติยัมปิ ปุจฉามิ : กัจจิตถะ ปะริสุทธา
ปะริสุทเธตถายัส๎มันโต ; ตัส๎มา ตุณ๎หี , เอวะเมตัง ธาระยามิ
ปาราชิกุทเทโส นิฏฐิโต
อิเม โข ปะนายัส๎มันโต เตระสะ สังฆาทิเสสา ธัมมา อุทเทสัง อาคัจฉันติ
1. สัญเจตะนิกา สุกกะวิสัฏฐิ , อัญญัต๎ระ สุปินันตา สังฆาทิเสโส
2. โย ปะนะ ภิกขุ โอติณโณ วิปะริณะเตนะ จิตเตนะ มาตุคาเมนะ สัทธิง กายะสังสัคคัง สะมาปัชเชยยะ, หัตถะคาหัง วา เวณิคาหัง วา อัญญะตะรัสสะ วา อัญญะตะรัสสะ วา อังคัสสะ ปะรามะสะนัง , สังฆาทิเสโส
3. โย ปะนะ ภิกขุ โอติณโณ วิปะริณะเตนะ จิตเตนะ มาตุคามัง ทุฏฐุลลาหิ วาจาหิ โอภาเสยยะ , ยะถาตัง ยุวา ยุวะติง เมถุนูปะสัญหิตาหิ ; สังฆาทิเสโส
4. โย ปะนะ ภิกขุ โอติณโณ วิปะริณะเตนะ จิตเตนะ มาตุคามัสสะ สันติเก อัตตะกามะปาริจะริยายะ วัณณัง ภาเสยยะ “เอตะทัคคัง ภะคินิ ปาริจะริยานัง , ยา มาทิสัง สีละวันตัง กัล๎ยาณะธัมมัง พ๎รัหมะจาริง เอเตนะ ธัมเมนะ ปะริจะเรยยาติ เมถุนูปะสัญหิเตนะ , สังฆาทิเสโส
5. โย ปะนะ ภิกขุ สัญจะริตตัง สะมาปัชเชยยะ อิตถิยา วา ปุริสะมะติง ปุริสัสสะ วา อิตถีมะติง ชายัตตะเน วา ชารัตตะเน วา อันตะมะโส ตัง ขะณิกายะปิ , สังฆาทิเสโส
6. สัญญาจิกายะ ปะนะ ภิกขุนา กุฏิง การะยะมาเนนะ อัสสามิกัง อัตตุทเทสัง ปะมาณิกา กาเรตัพพา; ตัต๎ริทัง ปะมาณัง : ทีฆะโส ทะวาทะสะ วิทัตถิโย สุคะตะวิทัตถิยา , ติริยัง สัตตันตะรา. ภิกขู อะภิเนตัพพา วัตถุเทสะนายะ ; เตหิ ภิกขูหิ วัตถุง เทเสตัพพัง อะนารัมภัง สะปะริกกะมะนัง
สารัมเภ เจ ภิกขุ วัตถุส๎มิง อะปะริกกะมะเน สัญญาจิกายะ กุฏิง กาเรยยะ , ภิกขู วา อะนะภิเนยยะ วัตถุเทสะนายะ, ปะมาณัง วา อะติกกาเมยยะ , สังฆาทิเสโส
7. มะหัลละกัมปะนะ ภิกขุนา วิหารัง การะยะมาเนนะ สัสสามิกัง อัตตุทเทสัง ภิกขู อะภิเนตัพพา วัตถุเทสะนายะ ; เตหิ ภิกขูหิ วัตถุง เทเสตัพพัง อะนารัมภัง สะปะริกกะมะนัง
สารัมเภ เจ ภิกขุ วัตถุส๎มิง อะปะริกกะมะเน มะหัลละกัง วิหารัง กาเรยยะ , ภิกขู วา อะนะภิเนยยะ วัตถุเทสะนายะ , สังฆาทิเสโส
8. โย ปะนะ ภิกขุ ภิกขุง ทุฏโฐ โทโส อัปปะตีโต อะมูละเกนะ ปาราชิเกนะ ธัมเมนะ อะนุทธังเสยยะ “อัปเปวะ นามะ นัง อิมัมหา พ๎รัหมะจะริยา จาเวยยันติ. ตะโต อะปะเรนะ สะมะเยนะ สะมะนุคคาหิยะมาโน วา อะสะมะนุคาหิยะมาโน วา , อะมูละกัญเจวะ ตัง อะธิกะระณัง โหติ , ภิกขุ จะ โทสัง ปะติฏฐาติ , สังฆาทิเสโส
9. โย ปะนะ ภิกขุ ภิกขุง ทุฏโฐ โทโส อัปปะตีโต อัญญะภาคิยัสสะ อะธิกะระณัสสะ กิญจิ เทสัง เลสะมัตตัง อุปาทายะ ปาราชิเกนะ ธัมเมนะ อะนุทธังเสยยะ “อัปเปวะ นามะ นัง อิมัมหา พ๎รัหมะจะริยา จาเวยยันติ
ตะโต อะปะเรนะ สะมะเยนะ สะมะนุคคาหิยะมาโน วา อะสะมะนุคคาหิยะมาโน วา , อัญญะภาคิยัญเจวะ ตัง อะธิกะระณัง โหติ , โกจิ เทโส เลสะมัตโต อุปาทินโน ภิกขุ จะ โทสัง ปะติฏฐาติ , สังฆาทิเสโส
10. โย ปะนะ ภิกขุ สะมัคคัสสะ สังฆัสสะ เภทายะ ปะรักกะเมยยะ เภทะนะสังวัตตะนิกัง วา อะธิกะระณัง สะมาทายะ ปัคคัยหะ ติฏเฐยยะ
โส ภิกขุ ภิกขูหิ เอวะมัสสะ วะจะนีโย “มา อายัส๎มา สะมัคคัสสะ สังฆัสสะ เภทายะ ปะรักกะมิ , เภทะนะสังวัตตะนิกัง วา อะธิกะระณัง สะมาทายะ ปัคคัยหะ อัฏฐาสิ ; สะเมตายัส๎มา สังเฆนะ , สะมัคโค หิ สังโฆ สัมโมทะมาโน อะวิวะทะมาโน เอกุทเทโส ผาสุ วิหะระตีติ
เอวัญจะ โส ภิกขุ ภิกขูหิ วุจจะมาโน ตะเถวะ ปัคคัณเหยยะ , โส ภิกขุ ภิกขูหิ ยาวะตะติยัง สะมะนุภาสิตัพโพ ตัสสะ ปะฏินิสสัคคายะ ; ยาวะตะติยัญเจ สะมะนุภาสิยะมาโน ตัง ปะฏินิสสัชเชยยะ , อิจเจตัง กุสะลัง ; โน เจ ปะฏินิสสัชเชยยะ , สังฆาทิเสโส
11. ตัสเสวะ โข ปะนะ ภิกขุสสะ ภิกขู โหนติ อะนุวัตตะกา วัคคะวาทะกา , เอโก วา เท๎ว วา ตะโย วา , เต เอวัง วะเทยยุง , “มา อายัส๎มันโต เอตัง ภิกขุง กิญจิ อะวะจุตถะ ธัมมะวาที เจโส ภิกขุ , วินะยะวาที เจโส ภิกขุ , อัมหากัญเจโส ภิกขุ , ฉันทัญจะ รุจิญจะ อาทายะ โวหะระติ , ชานาติ โน ภาสะติ , อัมหากัมเปตัง ขะมะตีติ
เต ภิกขู ภิกขูหิ เอวะมัสสุ วะจะนียา “มา อายัส๎มันโต เอวัง อะวะจุตถะ , นะ เจโส ภิกขุ ธัมมะวาที , นะ เจโส ภิกขุ วินะยะวาที , มา อายัส๎มันตานัมปิ สังฆะเภโท รุจิตถะ , สะเมตายัส๎มันตานัง สังเฆนะ , สะมัคโค หิ สังโฆ สัมโมทะมาโน อะวิวะทะมาโน เอกุทเทโส ผาสุ วิหะระตีติ
เอวัญจะ เต ภิกขู ภิกขูหิ วุจจะมานา ตะเถวะ ปัคคัณเหยยุง
เต ภิกขู ภิกขูหิ ยาวะตะติยัง สะมะนุภาสิตัพพา ตัสสะ ปะฏินิสสัคคายะ ; ยาวะตะติยัญเจ สะมะนุภาสิยะมานา ตัง ปะฏินิสสัชเชยยุง อิจเจตัง กุสะลัง , โน เจ ปะฏินิสสัชเชยยุง ; สังฆาทิเสโส
12. ภิกขุ ปะเนวะ ทุพพะจะชาติโก โหติ , อุทเทสะปะริยาปันเนสุ สิกขาปะเทสุ ภิกขูหิ สะหะธัมมิกัง วุจจะมาโน อัตตานัง อะวะจะนียัง กะโรติ “มา มัง อายัส๎มันโต กิญจิ อะวะจุตถะ กัล๎ยาณัง วา ปาปะกัง วา , อะหัมปายัส๎มันเต นะ กิญจิ วักขามิ กัล๎ยาณัง วา ปาปะกัง วา , วิระมะถายัส๎มันโต มะมะ วะจะนายาติ , โส ภิกขุ ภิกขูหิ เอวะมัสสะ วะจะนีโย “มา อายัส๎มา อัตตานัง อะวะจะนียัง อะกาสิ , วะจะนียะเมวะ อายัส๎มา อัตตานัง กะโรตุ , อายัส๎มาปิ ภิกขู วะเทตุ สะหะธัมเมนะ , ภิกขูปิ อายัส๎มันตัง วักขันติ สะหะธัมเมนะ , เอวัง สังวัฑฒา หิ ตัสสะ ภะคะวะโต ปะริสา , ยะทิทัง อัญญะมัญญะวะจะเนนะ อัญญะมัญญะวุฏฐาปะเนนาติ
เอวัญจะ โส ภิกขุ ภิกขูหิ วุจจะมาโน ตะเถวะ ปัคคัณเหยยะ , โส ภิกขุ ภิกขูหิ ยาวะตะติยัง สะมะนุภาสิตัพโพ ตัสสะ ปะฏินิสสัคคายะ , ยาวะตะติยัญเจ สะมะนุภาสิยะมาโน ตัง ปะฏินิสสัชเชยยะ
อิจเจตัง กุสะลัง , โน เจ ปะฏินิสสัชเชยยะ , สังฆาทิเสโส
13. ภิกขุ ปะเนวะ อัญญะตะรัง คามัง วา นิคะมัง วา อุปะนิสสายะ วิหะระติ กุละทูสะโก ปาปะสะมาจาโร , ตัสสะ โข ปาปะกา สะมาจารา ทิสสันติ เจวะ สุยยันติ จะ , กุลานิ จะ เตนะ ทุฏฐานิ ทิสสันติ เจวะ สุยยันติ จะ
โส ภิกขุ ภิกขูหิ เอวะมัสสะ วะจะนีโย “อายัส๎มา โข กุละทูสะโก ปาปะสะมาจาโร , อายัส๎มะโต โข ปาปะกา สะมาจารา ทิสสันติ เจวะ สุยยันติ จะ
กุลานิ จายัส๎มะตา ทุฏฐานิ ทิสสันติ เจวะ สุยยันติ จะ ; ปักกะมะตายัส๎มา อิมัมหา อาวาสา , อะลันเต อิธะ วาเสนาติ. เอวัญจะ โส ภิกขุ ภิกขูหิ วุจจะมาโน เต ภิกขู เอวัง วะเทยยะ “ฉันทะคามิโน จะ ภิกขู ; โทสะคามิโน จะ ภิกขู , โมหะคามิโน จะ ภิกขู , ภะยะคามิโน จะ ภิกขู , ตาทิสิกายะ อาปัตติยา เอกัจจัง ปัพพาเชนติ, เอกัจจัง นะ ปัพพาเชนตีติ
โส ภิกขุ ภิกขูหิ เอวะมัสสะ วะจะนีโย “มา อายัส๎มา เอวัง อะวะจะ , นะ จะ ภิกขู ฉันทะคามิโน , นะ จะ ภิกขู โทสะคามิโน , นะ จะ ภิกขู โมหะคามิโน , นะ จะ ภิกขู ภะยะคามิโน , อายัส๎มา โข กุละทูสะโก ปาปะสะมาจาโร , อายัส๎มะโต โข ปาปะกา สะมาจารา ทิสสันติ เจวะ สุยยันติ จะ , กุลานิ จายัส๎มะตา ทุฏฐานิ ทิสสันติ เจวะ สุยยันติ จะ , ปักกะมะตายัส๎มา อิมัมหา อาวาสา , อะลันเต อิธะ วาเสนาติ
เอวัญจะ โส ภิกขุ ภิกขูหิ วุจจะมาโน ตะเถวะ ปัคคัณเหยยะ , โส ภิกขุ ภิกขูหิ ยาวะตะติยัง สะมะนุภาสิตัพโพ ตัสสะ ปะฏินิสสัคคายะ ; ยาวะตะติยัญเจ สะมะนุภาสิยะมาโน ตัง ปะฏินิสสัชเชยยะ , อิจเจตัง กุสะลัง ; โน เจ ปะฏินิสสัชเชยยะ , สังฆาทิเสโส
อุททิฏฐา โข อายัส๎มันโต เตระสะ สังฆาทิเสสา ธัมมา : นะวะ ปะฐะมาปัตติกา , จัตตาโร ยาวะตะติยะกา ; เยสัง ภิกขุ อัญญะตะรัง วา อัญญะตะรัง วา อาปัชชิต๎วา ยาวะติหัง ชานัง ปะฏิจฉาเทติ ; ตาวะติหัง เตนะ ภิกขุนา อะกามา ปะริวัตถัพพัง , ปะริวุตถะปะริวาเสนะ ภิกขุนา อุตตะริง ฉารัตตัง ภิกขุมานัตตายะ ปะฏิปัชชิตัพพัง , จิณณะมานัตโต ภิกขุ , ยัตถะ สิยา วีสะติคะโน ภิกขุสังโฆ , ตัตถะ โส ภิกขุ อัพเภตัพโพ ; เอเกนะปิ เจ อูโน วีสะติคะโณ ภิกขุสังโฆ , ตัง ภิกขุง อัพเภยยะ , โส จะ ภิกขุ อะนัพภิโต , เต จะ ภิกขู คารัย๎หา : อะยัง ตัตถะ สามีจิ
ตัตถายัส๎มันเต ปุจฉามิ : กัจจิตถะ ปะริสุทธา
ทุติยัมปิ ปุจฉามิ : กัจจิตถะ ปะริสุทธา
ตะติยัมปิ ปุจฉามิ : กัจจิตถะ ปะริสุทธา
ปะริสุทเธตถายัส๎มันโต , ตัส๎มา ตุณ๎หี , เอวะเมตัง ธาระยามิ
สังฆาทิเสสุทเทโส นิฏฐิโต
* * * ( ข้างบนนี้-ทั้งหมด ) นำมาจากพระไตรปิฎก / หัวข้อใหญ่สุด : อริยวินัย ที่มาในพระไตรปิฎกเล่มอื่นๆ / หัวข้อย่อยรองลงมา : ภาคผนวก / หัวข้อย่อยรองลงมา : ภาคผนวก : ภิกขุปาติโมกข์
* * * อีกช่องทางหนึ่ง คือ สามารถอ่านได้ใน หนังสือ พุทธวจน เรื่อง อริยวินัย / หน้าที่ : 1,064 , 1,065 , 1,066 , 1,067 , 1,068 , 1,069
