กรรม 12 กรรมจำแนกตามหลักเกณฑ์เกี่ยวกับการให้ผล พระอรรถกถาจารย์รวบรวมแสดงไว้ 12 อย่างคือ
หมวดที่ 1 ว่าด้วยปากกาล คือ จำแนกตามเวลาที่ให้ผล ได้แก่
1. ทิฏฐธรรม เวทนียกรรม กรรมให้ผลในปัจจุบัน คือในภพนี้
2. อุปปัชชเวทนียกรรม กรรมให้ผลในภพที่จะไปเกิด คือในภพหน้า
3. อปราปริยเวทนียกรรม กรรมให้ผลในภพต่อๆไป
4. อโหสิกรรม กรรมเลิกให้ผล
หมวดที่ 2 ว่าโดยกิจ คือจำแนกการให้ผลตามหน้าที่ ได้แก่
5. ชนกกรรม กรรมแต่งให้เกิด หรือกรรมที่เป็นตัวนำไปเกิด
6. อุปัตถัมภกกรรม กรรมสนับสนุน คือเข้าสนับสนุนหรือซ้ำเติมต่อจากชนกกรรม
7. อุปปีฬกกรรม กรรมบีบคั้น คือเข้ามาบีบคั้นผลแห่งชนกกรรมและอุปัตถัมภกกรรมนั้นให้แปรเปลี่ยนทุเลาเบาบางหรือสั้นเข้า
8. อุปฆาตกกรรม กรรมตัดรอน คือกรรมแรงฝ่ายตรงข้ามที่เข้าตัดรอนการให้ผลของกรรม ๒ อย่างนั้นให้ขาดหรือหยุดไปทีเดียว
หมวดที่ 3 ว่าโดยปากทานปริยาย คือจำแนกตามลำดับความแรงในการให้ผล ได้แก่
9. ครุกกรรม กรรมหนัก ให้ผลก่อน
10. พหุลกรรม หรือ อาจิณณกรรม กรรมทำมากหรือกรรมชิน ให้ผลรองลงมา
11. อาสันนกรรม กรรมจวนเจียน หรือกรรมใกล้ตาย ถ้าไม่มี 2 ข้อก่อนก็จะให้ผลก่อนอื่น
12. กตัตตากรรม หรือ กตัตตาวาปนกรรม กรรมสักว่าทำ คือเจตนาอ่อน หรือมิใช่เจตนาอย่างนั้น ให้ผลต่อเมื่อไม่มีกรรมอื่นให้ผล
* * * : ข้างบนนี้ เอาข้อมูลมาจาก : https://84000.org/tipitaka/dic/v_seek.php?text=%B7%D4%AF%B0%B8%C3%C3%C1&detail=on
- - - - - - - - - - - - - - - - - - -
- จบ -