ทรงท้อพระทัยในการแสดงธรรม

 

พุทธวจน - คําสอนจากพระโอษฐ์ พระพุทธเจ้า

เรื่อง ทรงท้อพระทัยในการแสดงธรรม 

      ราชกุมาร !  ความคิดข้อนี้ได้เกิดขึ้นแก่เราว่า “ธรรมที่เราบรรลุแล้วนี้เป็นธรรมอันลึก สัตว์อื่นเห็นได้ยาก ยากที่สัตว์อื่นจะรู้ตาม , เป็นธรรมระงับและประณีต ไม่เป็นวิสัยที่จะหยั่งลงง่ายๆ แห่งความตรึก เป็นของละเอียด เป็นวิสัยรู้ได้เฉพาะบัณฑิต , ก็สัตว์เหล่านี้ มีอาลัยเป็นที่ยินดี ยินดีแล้วในอาลัย เพลิดเพลินแล้วในอาลัย , สำหรับสัตว์ผู้มีอาลัยเป็นที่ยินดี ยินดีเพลิดเพลินในอาลัยนั้น , ยากนักที่จะเห็น ปฏิจจสมุปบาท อันมีสิ่งนี้ ( คือมีอาลัย ) เป็นปัจจัย , ยากนักที่จะเห็นธรรมเป็นที่สงบระงับแห่งสังขารทั้งปวง , คือ ธรรมอันถอนอุปธิทั้งสิ้น ความสิ้นตัณหา ความคลายกำหนัด ความดับโดยไม่เหลือและนิพพาน  หากเราพึงแสดงธรรมแล้วสัตว์อื่นไม่พึงรู้ทั่วถึง ข้อนั้นจักเป็นความเหนื่อยเปล่าแก่เรา , เป็นความลำบากแก่เรา” 

       โอ, ราชกุมาร!  คาถาอันน่าเศร้าเหล่านี้ที่เราไม่เคยฟังมาแต่ก่อน ได้ปรากฏแจ่มแจ้งแก่เราว่า “กาลนี้ไม่ควรประกาศธรรมที่เราบรรลุได้แล้วโดยยาก  ธรรมนี้ , สัตว์ที่ถูกราคะโทสะรวบรัดแล้ว ไม่รู้ได้โดยง่ายเลย สัตว์ที่กำหนัดด้วยราคะ ถูกกลุ่มมืดห่อหุ้มแล้ว จักไม่เห็นธรรมอันให้ถึงที่ทวนกระแส , อันเป็นธรรมละเอียดลึกซึ้ง เห็นได้ยาก เป็นอณู” , ดังนี้

       ราชกุมาร! เมื่อเราพิจารณาเห็นดังนี้ , จิตก็น้อมไปเพื่อความขวนขวายน้อย ไม่น้อมไปเพื่อการแสดงธรรม

       ราชกุมาร!  ครั้งนั้น ความรู้สึกข้อนี้ ได้บังเกิดขึ้นแก่สหัมบดีพรหม เพราะเธอรู้ความปริวิตกในใจของเราด้วยใจ  ความรู้สึกนั้นมีว่า “ผู้เจริญ! โลกจักฉิบหายเสียแล้วหนอ ผู้เจริญ! โลกจักพินาศเสียแล้วหนอ , เพราะเหตุที่จิตแห่งพระตถาคต ผู้อรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า น้อมไปเพื่อความขวนขวายน้อย , ไม่น้อมไปเพื่อแสดงธรรม” ดังนี้

       ลำดับนั้น สหัมบดีพรหมได้อันตรธานจากพรหมโลก มาปรากฏอยู่เฉพาะหน้าเรา รวดเร็วเท่าเวลาที่บุรุษแข็งแรงเหยียดแขนออกแล้วงอเข้าเท่านั้น

       ราชกุมาร!  ครั้งนั้น สหัมบดีพรหม ห่มผ้าเฉวียงบ่า ประคองอัญชลีเข้ามาหาเราถึงที่อยู่ แล้วกล่าวคำนี้กะเราว่า

       “พระองค์ผู้เจริญ ! ขอพระผู้มีพระภาคจงแสดงธรรมเพื่อเห็นแก่ข้าพระองค์เถิด , ขอพระสุคตจงแสดงธรรมเถิด , สัตว์ที่มีธุลีในดวงตาแต่เล็กน้อย ก็มีอยู่ , เขาจักเสื่อมเสียเพราะไม่ได้ฟังธรรม สัตว์ผู้รู้ทั่วถึงธรรม จักมีโดยแท้”  ดังนี้ 

* * * ( ข้างบนนี้-ทั้งหมด ) คัดมาจากหนังสือ พุทธวจน เรื่อง ตถาคต  /  หัวข้อใหญ่ : ทรงเผยแผ่พระศาสนา  /  หัวข้อย่อย : ทรงท้อพระทัยในการแสดงธรรม  /  หัวข้อเลขที่ : 69  /  -บาลี ม. ม. 13/461/509. * * * ยังมีในสูตรอื่นอีก เช่น ปาสราสิสูตร -บาลี มู. ม. 12/323/321. - ผู้แปล  /  หน้าที่ : 198 , 199 

- END -