วินัยธร-นักวินัยธร
วินัยธร ( อ่านว่า วิไนทอน ) - ภิกษุผู้ชํานาญวินัย
- - - - - - - - - - - - - - - - - - -
พระวินัยธร หมายถึง พระผู้ชำนาญวินัย ถ้าเป็นทางโลกก็คือผู้ชำนาญด้านกฎหมาย หรือนักกฎหมายนั่นเอง
ในบรรดาผู้ชำนาญวินัยในพระพุทธศาสนานั้นพระสัมมาสัมพุทธเจ้ายกย่องพระอุบาลีว่าเป็นเลิศกว่าภิกษุทั้งปวง
การจะเป็นพระวินัยธรได้นั้นพระพุทธองค์ทรงกำหนดคุณสมบัติที่สำคัญไว้ในปฐมวินยธรสูตร 7 ประการ ดังนี้
( 1 ) รู้จักอาบัติ หมายถึง รู้อาบัติทั้ง 7 กอง ได้แก่ ปาราชิกสังฆาทิเสส เป็นต้น
( 2 ) รู้จักอนาบัติ หมายถึงสามารถวินิจฉัยเรื่องเกี่ยวกับอาบัติแต่ไม่ถึงกับต้องอาบัติ เช่น นางภิกษุณีอุบลวรรณาถูกข่มขืน ท่านไม่ยินดีจึงไม่ต้องอาบัติ เป็นต้น
( 3 ) รู้จักลหุกาบัติ หมายถึง รู้ว่าอาบัติเบา 5 อย่าง คือ ถุลลัจจัย ปาจิตตีย์ ปาฏิเทสนียะ ทุกกฏ และทุพภาสิต จะพ้นได้ด้วยการแสดงอาบัติ หรือ ปลงอาบัติ
( 4 ) รู้จักครุกาบัติ หมายถึง รู้จักอาบัติหนัก คือ รู้ว่าสังฆาทิเสสจะพ้นได้ด้วยการอยู่กรรม และรู้ว่าอาบัติปาราชิกไม่อาจจะแก้ไขได้ ต้องให้ลาสิกขาอย่างเดียว
( 5 ) มีศีลสำรวมระวังในปาฏิโมกข์ เพียบพร้อมด้วยอาจาระคือมารยาทและโคจร มีปกติเห็นภัยในโทษแม้เล็กน้อย หมั่นศึกษาและตั้งใจรักษาสิกขาบททุกข้อ
คำว่า "โคจร" หมายถึง สถานที่ซึ่งภิกษุควรเที่ยวไป และต้องไม่ไปในสถานที่ที่ไม่ควรไป เช่น สถานที่ของหญิงโสเภณี หญิงหม้ายสาวแก่ ร้านสุรา เป็นต้น
( 6 ) ได้ฌาน 4 อันเป็นเครื่องอยู่เป็นสุขในปัจจุบัน
( 7 ) เป็นพระอรหันต์
คุณสมบัติของพระวินัยธร 7 ประการดังที่กล่าวมาข้างต้นสามารถแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มคือ
กลุ่มที่ 1 มีความรู้เรื่องพระวินัยเป็นอย่างดี ประกอบด้วย ข้อ 1 , 2 , 3 และ 4
กลุ่มที่ 2 คือ มีศีลธรรม ประกอบด้วย ข้อ 5 คือ มีศีล , ข้อ 6 คือ ได้ฌาน 4 และ ข้อ 7 เป็นพระอรหันต์ผู้หมดกิเลสแล้ว
จึงกล่าวโดยย่อได้ว่า พระวินัยธรจะต้องมีความรู้คู่ศีลธรรมนั่นเอง
- จบ -
