มณฑป
มณฑป ในสถาปัตยกรรมไทยคือ เรือนยอดหรือเครื่องยอดหลังคาขนาดใหญ่มีรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส หรือเป็นรูปตัด มุม หรือย่อไม้แปด ย่อไม้สิบสอง ยอดหลังคาเป็นทรงจอมแห
ส่วนมณฑปในสถาปัตยกรรมโบสถ์พราหมณ์หมายถึงห้องหนึ่งของโบสถ์พราหมณ์ที่มีลักษณะเป็นระเบียง ทะลุผ่านเข้ามาจากโคปุรัม ( หอทางเข้า ) และนำพาเข้าไปในตัววัด โดยทั่วไปส่วนนี้ใช้สำหรับประกอบพิธีกรรมที่เป็นการร่ายรำและนาฏกรรม นับเป็นองค์ประกอบพื้นฐานของทุกโบสถ์พราหมณ์ โดยทั่วไปส่วนนี้จะเชื่อมกับส่วนที่ใช้ในการสวดมนต์และสักการะองค์เทพฮินดู ซึ่งต่อเข้ากับส่วนครรภคฤห์ ที่ปกติไม่ได้เปิดให้คนทั่วไปเข้า
ในโบสถ์พราหมณ์ใหญ่ ๆ มักมีกมณฑปหลายหลัง ซึ่งจะสร้างให้สอดรับกับการใช้งานที่ต่างกัน เช่น "กัลยาณมณฆป" คือมณฑปสำหรับจำพิธีมงคลสมรส เป็นต้น ทั่วไปแล้วเสาขแงมณฑปนั้นจะแกะสลักอย่างวิจิตร
ในภาษาต่างๆ
มณฑป แผลงมาจากคำภาษาบาลีและภาษาสันสกฤต ซึ่งพบคำที่มีรากมาจากคำเดียวกันในภาษาต่าง ๆ ในภูมิภาคเดียวกัน เช่น
* * * ภาษาอินโดนีเซียและภาษามลายู เรียกว่า เปินดาปา ( อินโดนีเซีย: Pendhapa; ชวา: ꦥꦼꦤ꧀ꦝꦥ) เป็นลักษณะศาลาที่มีหลังควากว้าง ลักษณะเฉพาะของสถาปัตยกรรมชวา
* * * ภาษาทมิฬ เรียกว่า "อัยยิราม กาล มันทปาม" ( Aayiram Kaal Mandapam ) มีลักษณะเป็นโถงยาวประกอบด้วยเสาจำนวนนับพันเสา คล้ายกับวิมานในสถาปัตยกรรมดราวิเดียน
* * * ภาษาพม่า เรียกว่า "มันดัต" หมายถึงศาลาเปิดคล้ายศาลาไทย
- จบ -
