Sunday, April 4, 2021

ความยาวนานแห่งสังสารวัฏ ( นัยที่ 2 )

 

พุทธวจน - คําสอนจากพระโอษฐ์ พระพุทธเจ้า

เรื่อง ความยาวนานแห่งสังสารวัฏ ( นัยที่ 2 ) 

       ข้าแต่พระโคดมผู้เจริญ !  กัปทั้งหลายที่ผ่านไปแล้ว ล่วงไปแล้ว มากเท่าไรหนอ ?

       พราหมณ์!  กัปทั้งหลายที่ผ่านไปแล้ว ล่วงไปแล้ว มากแล มิใช่ง่ายที่จะนับกัปเหล่านั้นว่า เท่านี้กัป เท่านี้ 100 กัป เท่านี้ 1,000 กัป หรือว่าเท่านี้ 100,000 กัป

       ก็พระโคดมผู้เจริญอาจจะอุปมาได้ไหม ?

       อาจอุปมาได้ พราหมณ์!  

       พราหมณ์!  แม่น้ำคงคานี้ย่อมเกิดแต่ที่ใด และย่อมถึงมหาสมุทร ณ ที่ใด เมล็ดทรายในระยะนี้ไม่เป็นของง่ายที่จะกำหนดได้ว่าเท่านี้เม็ด เท่านี้ 100 เม็ด เท่านี้ 1,000 เม็ด หรือว่าเท่านี้ 100,000 เมล็ด
 
       พราหมณ์!  กัปทั้งหลายที่ผ่านไปแล้ว ล่วงไปแล้ว มากกว่าเมล็ดทรายเหล่านั้น มิใช่ง่ายที่จะนับกัปเหล่านั้นว่า เท่านี้กัป เท่านี้ 100 กัป เท่านี้ 1,000 กัป หรือว่าเท่านี้ 100,000 กัป

       ข้อนั้นเพราะเหตุไรเล่า ? เพราะเหตุว่า สงสารนี้กำหนดที่สุดเบื้องต้นเบื้องปลายไม่ได้ เมื่อเหล่าสัตว์ผู้มีอวิชชาเป็นเครื่องกั้น มีตัณหาเป็นเครื่องผูก ท่องเที่ยวไปมาอยู่ ที่สุดเบื้องต้นย่อมไม่ปรากฏ สัตว์เหล่านั้นได้เสวยทุกข์ ความเผ็ดร้อน ความพินาศ ได้เพิ่มพูนปฐพีที่เป็นป่าช้าตลอดกาลนานเหมือนฉะนั้น

       พราหมณ์!  ด้วยเหตุเพียงเท่านี้ ก็พอแล้ว เพื่อจะเบื่อหน่ายในสังขารทั้งปวง พอแล้วเพื่อจะคลายกำหนัด พอแล้วเพื่อจะหลุดพ้น ดังนี้


       เกี่ยวกับสังสารวัฏ มีข้อความบาลีที่น่าสนใจในบทว่า

       อนมตคฺโคยํ* * * ( 1 )

       ภิกฺขเว สํสาโร ปุพฺพา * * * ( 2 ) 

       โกฏิ * * * ( 3 ) 

       น ปญฺญยติ * * * ( 4 ) 

       อวิชฺชานีวรณานํ สตฺตานํ ตณฺหาสญฺโญชนานํ สนฺธาวตํ สํสรตํ เอวํ ทีฆรตฺตํ โข ภิกฺขเว ทุกฺขํ ปจฺจนุภูตํ ติปฺปํ ปจฺจนุภูตํ พฺยสนํ ปจฺจนุภูตํ กฏสี วฑฺฒิตา 

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -  

* * * ( 1 ) อนมตคฺโคํ = มีเบื้องต้นและเบื้องปลายอันบุคคลตามรู้ไม่ได้.


* * * ( 2 ) ปุพฺพา = อดีต ก่อน


* * * ( 3 ) โกฏิ= ส่วนปลายสุด


* * * ( 4 ) น ปญฺญายติ = ไม่ปรากฏ 

* * * ( ข้างบนนี้-ทั้งหมด ) คัดมาจากหนังสือ พุทธวจน เรื่อง ภพภูมิ  /  หัวข้อใหญ่ : ความยาวนาน แห่งสังสารวัฏ  /  หัวข้อย่อย : ความยาวนานแห่งสังสารวัฏ ( นัยที่ 2 )  /  หัวข้อเลขที่ : 107  /  -บาลี นิทาน. สํ. 16/217-218/435-437.  /  หน้าที่ : 402 , 403 

- END -