ภัยที่แม่ลูกก็ช่วยกันไม่ได้

 

พุทธวจน - คําสอนจากพระโอษฐ์ พระพุทธเจ้า

เรื่อง ภัยที่แม่ลูกก็ช่วยกันไม่ได้ 

       ภิกษุทั้งหลาย!  ปุถุชนผู้ไม่มีการสดับ ย่อมกล่าวภัยที่มารดาและบุตรช่วยกันไม่ได้ ( อมาตาปุตฺติกภย ) ว่ามีอยู่ 3 อย่าง 3 อย่างคือ

       มีสมัยที่ไฟไหม้ใหญ่ตั้งขึ้น ไหม้หมู่บ้าน ไหม้นิคม ไหม้นคร

       ในสมัยนั้น มารดาไม่ได้บุตร ( เป็นผู้ช่วยเหลืออะไรได้ ) บุตรก็ไม่ได้มารดา ( เป็นผู้ช่วยเหลืออะไรได้ )

       ภิกษุทั้งหลาย!  ปุถุชนผู้ไม่มีการสดับ ย่อมเรียกภัยนี้ว่าเป็น อมาตาปุตติกภัย อย่างที่ 1 

       ภิกษุทั้งหลาย !  ข้ออื่นยังมีอีก คือมีสมัยที่ มหาเมฆตั้งขึ้น เกิดน้ำท่วมใหญ่ พัดพาไปทั้งหมู่บ้าน ทั้งนิคม ทั้งนคร

       ในสมัยนั้น มารดาไม่ได้บุตร ( เป็นผู้ช่วยเหลืออะไรได้ ) บุตรก็ไม่ได้มารดา ( เป็นผู้ช่วยเหลืออะไรได้ )

       ภิกษุทั้งหลาย!  ปุถุชนผู้ไม่มีการสดับ ย่อมเรียกภัยนี้ว่าเป็น อมาตาปุตติกภัย อย่างที่ 2 

       ภิกษุทั้งหลาย!  ข้ออื่นยังมีอีก คือมีสมัยที่มีภัยคือการกำเริบ ( กบฏ ) มาจากป่า ประชาชนขึ้นยานมีล้อ หนีกระจัดกระจายไป

       เมื่อภัยอย่างนี้เกิดขึ้น สมัยนั้น มารดาไม่ได้บุตร ( เป็นผู้ช่วยเหลืออะไรได้ ) บุตรก็ไม่ได้มารดา ( เป็นผู้ช่วยเหลืออะไรได้ )
 
       ภิกษุทั้งหลาย!  ปุถุชนผู้ไม่มีการสดับ ย่อมเรียกภัยนี้ว่าเป็น อมาตาปุตติกภัย อย่างที่ 3
 
       ภิกษุทั้งหลาย!  ปุถุชนผู้ไม่มีการสดับ ย่อมกล่าวภัยที่มารดาและบุตรช่วยกันไม่ได้ ว่ามีอยู่ 3 อย่าง เหล่านี้ 

       ภิกษุทั้งหลาย!  ปุถุชนผู้ไม่มีการสดับ กล่าว สมาตาปุตติกภัย ( ภัยที่มารดาและบุตรช่วยกันได้ ) แท้ๆ 3 อย่างนี้ว่าเป็น อมาตาปุตติกภัย ( ภัยที่มารดาและบุตรช่วยกันไม่ได้ ) ไปเสีย

       ภิกษุทั้งหลาย!  ภัย 3 อย่าง ที่มารดาและบุตรช่วยกันได้นั้น เป็นอย่างไรเล่า ?  3 อย่าง คือ

       สมัยที่ไฟไหม้ใหญ่ เป็นอย่าง 1 สมัยที่น้ำท่วมใหญ่ เป็นอย่างที่ 2 สมัยที่หนีโจรขบถ  เป็นอย่างที่ 3

       เหล่านี้บางคราวมารดาและบุตรก็ช่วยกันและกันได้

       แต่ปุถุชนผู้ไม่มีการสดับมากล่าวว่าเป็นภัยที่มารดาและบุตรก็ช่วยกันไม่ได้ไปเสียทั้งหมด

       ภิกษุทั้งหลาย!  ภัยที่มารดาและบุตรช่วยกันไม่ได้ ( โดยแท้จริง ) 3 อย่างเหล่านี้ มีอยู่ 3 อย่าง คือ 

       ภัยเกิดจากความแก่ ( ชราภยํ ) ภัยเกิดจากความเจ็บไข้ ( พฺยาธิภยํ ) ภัยเกิดจากความตาย ( มรณภยํ )

       ภิกษุทั้งหลาย!  มารดาไม่ได้ตามปรารถนากับบุตรผู้แก่อยู่อย่างนี้ว่า เราแก่เองเถิด บุตรของเราอย่าแก่เลย หรือบุตรก็ไม่ได้ตามปรารถนากะมารดาผู้แก่อยู่อย่างนี้ว่า เราแก่เองเถิด มารดาอย่าแก่เลย ดังนี้

       มารดาก็ไม่ได้ตามปรารถนาว่า เราเจ็บไข้เองเถิด บุตรของเราอย่าเจ็บไข้เลย หรือบุตรก็ไม่ได้ตามปรารถนาว่า เราเจ็บไข้เองเถิด มารดาของเราอย่าเจ็บไข้เลย ดังนี้

       มารดาก็ไม่ได้ตามปรารถนาว่า เราตายเองเถิด บุตรของเราอย่าตายเลย หรือบุตรก็ไม่ได้ตามปรารถนาว่า เราตายเองเถิด มารดาของเราอย่าตายเลย ดังนี้ 

       ภิกษุทั้งหลาย!  เหล่านี้แล เป็นภัยที่มารดาและบุตรช่วยกันไม่ได้ 3 อย่าง

       ภิกษุทั้งหลาย!  หนทางมีอยู่ ปฏิปทามีอยู่ ย่อมเป็นไปเพื่อเลิกละ ก้าวล่วงเสีย ซึ่งภัยทั้งที่เป็น สมาตาปุตติกภัย และ อมาตาปุตติกภัย อย่างละ 3 อย่างละ 3 เหล่านั้น

       ภิกษุทั้งหลาย!  หนทางหรือปฏิปทานั้น เป็นอย่างไรเล่า? นั่นคือ

       อริยอัฏฐังคิกมรรค ( อริยมรรคมีองค์ 8 ) นั่นเอง ได้แก่

       สัมมาทิฏฐิ ( เห็นชอบ )

       สัมมาสังกัปปะ ( ดำริชอบ )

       สัมมาวาจา ( เจรจาชอบ )

       สัมมากัมมันตะ ( ทำการงานชอบ )

       สัมมาอาชีวะ ( เลี้ยงชีพชอบ )

       สัมมาวายามะ ( เพียรชอบ )

       สัมมาสติ ( ระลึกชอบ )

       สัมมาสมาธิ ( ตั้งจิตมั่นชอบ )

       ภิกษุทั้งหลาย !  นี้แหละหนทาง นี้แหละปฏิปทา เป็นไปเพื่อเลิกละ ก้าวล่วงเสีย ซึ่งภัยทั้งที่เป็น สมาตาปุตติกภัย และ อมาตาปุตติกภัย อย่างละ 3 อย่างละ 3 เหล่านั้น 

* * * ( ข้างบนนี้-ทั้งหมด ) คัดมาจากหนังสือ พุทธวจน เรื่อง ฆราวาสชั้นเลิศ  /  หัวข้อใหญ่ : ฆราวาสชั้นเลิศ  /  หัวข้อย่อย : ภัยที่แม่ลูกก็ช่วยกันไม่ได้  /  หัวข้อเลขที่ : 4  /  -บาลี ติก. อํ. 20/228-231/502.  /  หน้าที่ : 19 , 20 , 21 , 22

- END -